Ebang ke polasi e kgolo ya kolobe ya kgwebo kapa e nyenyane, melao ya motheo ya moralo e tshwana. Ntho ya pele eo o lokelang ho qala ka yona ke phello e lakatsehang, phello ya qetello. Na o batla ho hlahisa le ho rekisa tse qetang ho tloswa letsweleng? Kapa reka dihlahiswa mme o di hule thupeng? Kapa reka mme o rekise dikolobe e le bahakanyetsi? Kapa ho ikatisa le ho hodisa dikolobe tse nyenyane ho fihlela di le dilemong tsa polayo?
Ntho ya bobedi eo o lokelang ho nahana ka yona ha o qala polasi ya kolobe ke ho lekanyetsa ditlhoko tsa mmaraka - ho fetoha ha maemo, nako ya selemo le tlhodisano efe moo.
Ntlha ya boraro, nahana ka dithibelo, melao ya tsamaiso, melao-motheo ya bophelo bo botle le tikoloho, boikemisetso ba moralo wa toropo bakeng sa toropo kapa sebaka seo u rerileng ho se etsa polasing ya hao?
Ebe, etsa tefello ya pele ya tlhahiso. O tla hloka ho bala ditshenyehelo tsa motheo tsa disebediswa tse tala, ke mehaho efe (e kang bodulo) e hlokahalang, mechine e mekae le palo ya basebetsi le maemo a bona a ditsebo tseo o tla di hloka.
Haeba sehlahiswa sa phello se senyeha (nama ya kolobe), etsa qeto ya hore na matla a ho lelefatsa bophelo le bokgoni ba ho boloka, sehatsetsing, dipalangwang, diphuthelwana tseo o tla di hloka.
Dithuso ka Chelete Bakeng sa Polasi ya Dikolobe
Ha o rera ho ruwa dikolobe o tlameha ho fumana chelete ya ho tsamaisa kgwebo ena e ncha nakong ya tsoelo-pele. Lenane la ntshetsopele le tla kenyelletsa ho theha setsi, mehaho ya mapolanka le matlo, thepa ya theko le ho hlophisa mosebetsi, matla, metsi, ditefiso, inshorense, ha o ntse o lefa ditshenyehelo tsa lelapa.Etsa qeto ya hore na e tla ba nako e telele hakae pele ho na le chelete e le hore phallo ya chelete e be e ntle mme e qala ho iketsetsa morao.
Tekanyo ya sebele ya ho phalla ha chelete e bohlokwa, empa hangata e le karolo e mpe ka ho fetisisa ya moralo wa kgwebo. E mong o leka ho bolela esale pele ditshenyehelo tsa tlhahiso, thahasello ya dikoloto, ho tsamaisa ditshenyehelo, ho boloka ditshenyehelo, ho boloka le ho leka-lekanya tsena kgahlanong le ditlhahiso tse tswang ho thekiso ka nako e tlang ha ditekanyetso le ditshenyehelo di fetoha ebile ha di nahane.
Leha ho le jwalo, haeba mohwebi ya qalang a batla ho atamela mohlodi o mong wa dichelete le ho nkwa ka botebo, e tlameha ebe o ile a ya mathateng ho ngodisa thuso ya motho ya utlwisisang dichelete, mme e le habohlokwa tabeng ena, dikolobe.
Hammoho, ba tla kgona ho ntshetsa pele moralo wa kgwebo o lokelang ho ba fumana mohato wa pele wa kgwebo e sebetsang.
Ho na le mekgatlo e mmalwa e boemong ba ho thusa le ho tsepamisa maikutlo ho tshehetso ya dihwai tse nyenyane haholo.
Mmuso wa Afrika Borwa ke moetapele tshimong le ho latellana ha basebeletsi ba tsa temo ba tlalehilweng e le batshehetsi ba matla ba dihwai tsa dihlahiswa le dihwai tse sa tsejwang. Ho na le chelete e ngata e fumanwang dicheleteng tsa selemo le selemo le mekgatlo ya diphutheho ya temo, sena se abelwa ebile se sebedisitswe ka dikomiti tse kgethilweng tsa diphutheho tse nang le ditshwantshiso tse kgethehileng tsa temo. Matla a mang a mmuso a kang Lefapha la Ntshetso-pele ya Mahae le Puseletso ya Mobu e na le karolo.
Leha ho le jwalo, ha ho na dichelete tse lekaneng bakeng sa ho kgotsofatsa ditsebetsong kahoo mekgatlo e meng e tla setshwantshong, ho kenyeletswa Land Bank, dichelete tsa thuso ya diprofinse le metse.
Ka kakaretso, mohlahisi wa dikolobe wa mokoloki wa dikolobe o lokela ho atamela Lefapha la Profinse ka lekgetlo la pele mme a fumane karolo e sebetsanang le tshehetso ya polasi le tswelo-pele.
Ho Kwetliswa le ho Eletsa Basebetsi ba Bacha ba Dipolasi tsa Dikolobe
SAPPO e na le chelete ya lichelete e fanwang ke dihwai tsa kgwebo le ho bokellwa polao ka hlooho. Dichelete tsena, ka ho buisana le mmuso, di sebedisetswe ho ntshetsa pele indasteri ya nama ya kolobe mme karolo ya yona e lebisitswe ho ho hlaolela dihwai bakeng sa mesebetsi e amanang le ho tsoswa le ho kwetliswa. Dichelete tsena, ha di chelete ho lefella dikgwebo tse ncha kapa ditshenyehelo tsa dijo.
Pig Veterinary Society (PVS) ke sehlopha sa South African Veterinary Association e sebetsa e sebedisana le SAPPO le bahlahisi kgwebong ho hlophisa thupelo le boeletsi dithuto, dipontsho tse sebetsang le mananeo thero. Dihlopha tsena tsa kwetliso di lebisa tlhokomelo ho tshwaetso, boiketlo, dijo le matlo a dikolobe, thibelo ya mafu le tsamaiso.
Translated by Bongani Matabane