Ho Fepa Dipodi Tse Kulang

©Marinda Louw
Dipodi di ne di sa rerelwa hore e be diphoofolo tse ntseng di ena le dipene. Di kgetha ho tsamaya ka bolokolohi, ho kgetha dimela tse ntle ka ho fetisisa, kahoo ho kwallwa hangata ho lebisa mathateng a bophelo bo botle haholo dipoding tsa nama. Dipodi di ikamahanya le maemo ebile di thata empa di ka imelwa habonolo mme ka dinako tse ding di furalla ha di kula. Dipodi ke diphoofolo tse ruilweng le ho hloya ho ba mong, kahoo podi e emeng e le yona e lokela ho hlahlojwa ho bona se fosahetseng.
Podi e ke keng ya hlola e phahamisa hlooho, hape e ke ke ya cheka dijo tse tiileng mme ha ya lokela ho qobellwa ho nwa lebese, dijo-thollo kapa dijo. Dijo di tla dula di le ngata mme sena se ka ba thata kapa sa thibela ho hlaphohelwa.
Haeba podi e sitwa ho ema, e dule e lokile leboteng mme oe qete ho tloha ka lehlakoreng le leng ho tiisa hore o tshelwa madi le hore meriana leha e le efe e abuwa ka mmele wa yona. Dintho tse hlokahalang ke tsa bohlokwa. Di electrolyte di lefshwa ka metsi. Sehwai se ka fana ka meriana e nepahetseng, empa haeba podi e fokollwa ke metsi mmeleng, e tla shwa. Ha podi e paqame, etsa bonnete ba hore metsi a ka hara sesebediswa se sa tebang jwaloka nkgo ya metsi ya ntja.
Diphoofolo tse kulang di hloka metsi a mangata, matla le protheine ho feta diphoofolo tse phetseng hantle empa di na le takatso e fokolang. Kgothalletsa takatso ya dijo ka dijo tse nyenyane, ho kolobisa dijo le ho eketsa nyoponyopo kapa letswai ho etsa hore e lwatswehe. Dihlahiswa tse ncha tsa meroho le makgasi a macha di fana ka mohlodi o motle wa divithamine. Phoofolo e kulang e lokela ho ba le dijo tse fokolang tse motswako ka makgetlo a 5 - 6 ka letsatsi le ho feptjwa ka thoko le diphoofolo tse ding e le hore di je le ho phomola. Hangata, diphoofolo tse kulang di ka ja butle haholo mme di hloka nako e ngata ya ho ja ho feta diphoofolo tse phetseng hantle.
Bothata ba dipodi tsa batho ba baholo ba kulang ke hore dimela tsa mothapo di ka fetoha leeme. Dihwai tse ding di fana ka yoghurt e sa phutholohang, e kopantswe le habore tse phuthilweng kapa tse monate ka mahe a dinotshi, ho thusa ho lokisa dimela tsa mothapo.

Ho Fepa Bana ba Kulang

©Chris Daly
Bakeng sa masea a sa tswa tswalwa, ho ja dijo tsa motswako wa di colostrum (lebese la pele ho mmae) di bohlokwa ho pholosa. Haeba ha ho jwalo, e tla fediswa kapele mme e shwe. E le ho boloka potsanyane, sehwai se lokela ho fana ka metsi ka mokgwa wa colostrum ho tloha ho mme wa yona kapa sebaka sa colostrum se ntseng se ena le sebaka sa tlatsetso.
Ho fellwa ke metsi mmeleng ke bothata bo boholo ba letshollo ho bana ba podi e le hore ba fane ka metsi. Kgaotsa ho fepa lebese le lebese le nkelang sebaka se seng le se seng mme o se nkele sebaka se lekaneng sa metsi a motlakase. Nakong ya tshohanyetso, etsa motswako wa electrolyte o iketsetsa metsi ka ho pheha metsi a lekaneng mme o kopanye ka dikgaba tse 2 tsa sirapo, ½ kgabana ya letswai le ¼ kgabana ya ho baking soda.
Ka kopo hlokomela: Tsebo ke tsa merero ya thuto le tsebo feela mme e ke ke ya nkwa e le keletso ya bongaka. Boitsebiso ha bo reretswe ho nkela keletso ya bongaka kapa phekolo e fanwang ke ngaka ya hao ya bongaka.

Translated by Bongani Matabane