Meerkat

© Nigel Dennis

Ligama

Meerkats (Suricata suricatta)

Kutiveta Kwayo

Leligama le Afrikaans lelitsi meerkat lisho iMongoose le Mtfubi noma Suricate, futsi lisuselwa etemini lesiDutch lelisho kudla kwetintfutfwane. Le meerkat ivama kubonwa kakhulu ime ngemilente yayo nemsila, ibe isabuka indzawo. Lesikhumba sayo lesimtfubi losa nsundvu kuya ku siliva sinemelayini lenalokubovana losa nsundvu lomacabhacabha ngasemuva.
Emehlo ayo ayindingilizi lemnyama. Inhloko nemtimba kukala emakhulu lamabili nemashumi lasihlanu kuya kumakhulu lamatsatfu nelishumi ema mm bese umsila uba ngemakhulu lamabili kuya kumakhulu lamabili nemashumi lamane ema mm. lesiyikhulile ikala emakhulu lasitfupha nemashumi lamabili kuya kumakhulu layimfica nemashumi lasitfupha ema gr.
Tinemisila lemnyamana, leneboya lobufisha, loyangekuncipha ngasekugcineni. Imilente yangemuva ivulekile futsi icinile kunaleyo yangaphambili. Lenhloko ibanti futsi iyindingilizi, bese umlomo nemphumulo kucijile.

Kudla Kwayo

Ema meerkats adla tilwanyana, emagundvwane lamancane, lunwabu loluncane kanye netinyoka letitibamba ngekuphatima lokukhulu. Lamasikati lamitsi nalamunyisako ayaluka ngemandla kunaletinye tincenye temacembu ato, kuzetifike emandleni lakhulisiwe lokuhlangana noma kuhambisana nekumitsa noma kumunyisa. Kute umehluko emkhatsini wekudla kwebulili bato noma iminyaka.

Kwakhiwa/Kwentiwa

Letinsikati lesetikhulile tilungiselela sikhatsi sekuhlangana, le emkhatsini waletinye, akuvunyelwa lengetulu kwayinye lensikati kutsi ihlangane sikhatsi sinye ecenjini linye. Letinsikati letihlanganiswako tikhokha emkhatsini walinye kuya kumatsatfu emacembu ngemnyaka munye, kepha sikhala sekuhlanganiswa kuba sikhatsi setimvula.
Kutala kwenteka emkhatsini waBhimbidvwane neNdlovu. Lelicembu lonkhe liyasita ekunakekeleni nekukhulisa lamancane. Uma licembu liphumile liyofuna kudla, munye lositako uyasala emgodzini anake lamancane.

Kutiphatsa Kwato Natihlangene

Ema meerkats atsandza indzawo yato. Silinganiso selinani lelicembu ngemalunga lalishumi, sincumo lesilingana nenombolo yalamadvuna nalamasikati. Nawo aphitsitela emini, bese abhaca emigodzini ebusuku noma nakatfuswa.

Lapho Atfolwa Khona

Tikalelwe kuba sendzaweni. La Ningizimu Afrika lama meerkat asakateke enshonalanga, maningi kusuka esifundzeni sase North-West, kuya entasi yeningizimu ye Free State kwendlulela eKaroo lengase Cape Town, kuchubekela enshonalanga leya eAtlantic seaboard.