Kutalwa ngeSintfu semaZulu

© Dr Peter Magubane

Emadvodza Akavumeleki

Kutalwa kulendzawo yemaZulu bekusolo kuyintfo lecondzene nemuntfu wesifazane kuphela, futsi kute emadvodza lavumele kutsi abekhona ngesikhatsi sekutalwa kwemntfwana. Bafati labatalisako bomake labadzala bakulomuti lesebengcelwa sikhatsi-sekubamba umntfwana noma kutala.

Ngemuva kwekutalwa kwebantfwana, bagezelwa emmsamo (indzawo lekhweshile ehlangotsini lendlu ngemuva) ngemanti lafakwe umutsi we intelezi (umutsi lobalulekile), babese 'bayaciniswa' ngulababuke imisebenti nalabafaka imitsi yekucinisa. Ngisho nalamuhla, bomake kanye nebantfwana babese babekwa bodvwana, kuze kuwe inkhaba.

Ngalesisikhatsi labomake batsatfwa njengebantfu 'labangcolile' futsi labangaba yingoti kumadloti kumakhaya ebayeni babo. Abakavumeleki kutsintsa tintfo letifana netipuno netingwembe futsi kumele badle kudla lokulungiswe bomake bekutalisa, kudla lokumcoka, basebentise sipunu lesimcoka. Lokukhweshiswa kulabanye bantfu kutsatsa tinsuku letisihlanu kuyakuletilishumi, ngemuva kwaloko lomake bese uyagezwa: kumele atselwe nge ntelezi ngaphambi acale imphilo yakhe layijwayele.

Lendlu kufanele iklinisiswe kahle, bulongo lobusha benkhomo busindvwe phansi phindze kubaswe umlilo enkhabeni yendlu. Ngemuva kwaloku, lendvodza ingangena itobona lomntfwana kwekucala, nomanje lamuhla bobabe labahambako abakavami kukhona kubuya emakhaya ngalena micimbi. Umcombotsi uyaphiswa kwentela kugubha kanye nekubonga bomake labatalisako. Lonamcimbi uphindvwa ngesikhatsi lobabe abuya ekhaya asuka emadolobheni kuyohlangana nemntfwanakhe.

Translated by Phindile Malotana