Bukhulu Bemlandvo waseRobben Island

Lokwa Kadzeni Ngabo 1700’s

©Roger de la Harpe
Yayidvume njenge ndzawo lapho Nelson Mandela acishe acitsa iminyaka lemashumi lamatsatfu emphilo yakhe khona, iRobben Island icukeme imvelo yelive lase South Africa. Yacala ngokusebentiswa njenge sicanco sekuhlola lapho khona badwebi bebatsatsa tinyoni tase lwandle mahhala baphindze bacoce emacandza emaPhenguwini.
Makuphela loku, timvu kanye nabo logwaja bafakwa. Ngaleso skhatsi bashayeli bemikhumbi labeba phila ngoku phula umtsetfo, balahlelwa kule (Island) kutsi bafe noma baphile. Le (Island) lesemaphetselweni eKapa, yaba lijele lokucala lemacembu epolitiki, ngeminyaka yakuma 1700, lapho khona baphikisi bema Muslim, labeka funa kuphatsa iIndonesia avalelwa khona.
Ngesikhatsi setimphi tase Easterncape ngemnyaka wangama 1800, baholi bemaXhosa, kufaka ekhatsi umncobi longumbholofidi, Makana, batfunyelwa khona baphatsi belive lase Europe. Emuva kwekutsi lendzawo yentiwa sikhungulo sekugcina tigulane kanye nalabo labagula nge ngcondvo, yaba I (WWII fort), kute ibe lijele lamakhomanisi noma labo labalwela inkhululeko. Kwacishe kwaba indzawo yeku gembula. Kodva ngenhlanhla nyalo lendzawo sekwaba indzawo yekugcina emasiko nemvelo.

Translated by Thandokuhle Motha