Ukubaluleka Komlando Wesihlengele i-Robben Island

Ngeminyaka yabo-1700

©Roger de la Harpe
Eyeziwa nqhono njengendawo lapha uNelson Mandela ahlala khona pheze iminyaka eyi-30 yepilwakhe, i-Robben Island isese nomlandu oragela phambili eSewula Africa. Yathoma yasetjenziswa njengelere yemvelo lapha imikhumbi gade istoka khona ama-seals wasmahla, kanye namaqanda wama-penguins. Kwathi lokha nziphelako, kwalethwa izimvu kanye nemiqasa. Ngeskhatheso, abatjhayeli bemikhumbi abenza ubulelesi, emkhunjini bebehliswa e-Island lapha bona bahlale khona bebafe.
Ishlengelesi, esikupheleleni kwe-Kapa, saba lijele lokuthoma lepolotiki ngeminyaka yabo-1700 lokha abaphikisani-bama-Muslim agade baphikisa umthetho wama-Dutch e-Indonesia babaletha ngomkhumbi kiyo. Ngesikhathi somgcele we Eastern Cape ngeminyaka yabo-1800, badosi phambili bamaXhosa, ekubalwa nejoni uMprofethi uMakana bathunyelwa khona makholoni we-Europe. Ngemva kwalokho kwaba yikoloni yabantu abaphethwe bulwelwe besilephero, begodu bayenza isbhedlela sabantu abagula ngokomkhumbulo, yaba yi-WWII fort ngaphambi kokobana ibelijele elimbi lepolotiki. Yapheze yaba yi-resort yokugembula kodwana ngetjhudu i-island le sele iyindawo yamasiko kanye neyokutlhogonyelwa kwemvelo.

Translated by Busisiwe Skhosana