Tswadišo ya go Fapana ya Dikolobe

©Elsabe Visser
Ka ge go se na le tswadišo ye e phethagetšego gomme tswadišo ye nngwe le ye nngwe e na le maatla le mafokodi a yona, kgetho ya tswadišo ka botlalo ke taba ya kgetho ya gago. Ge o dira kgetho ye, ga o a swanela go akanya fela ka tšweletšo ya bokgoni bja gago, eupša le ge eba o na le mmaraka wa go ya go ile wa gago le ge eba o tla kgona go aba mohuta wa phepo le nkgotsofatša ye e nyakwago bja tswadišo ye e tišego gore e atlege.
Maano a tswadišo putla a ka šomišwa go kaonafatša boleng bja nama, ka bana ba diputla tše ba rekišetšwa mmaraka. Mo ke tše dingwe tša ditswadišo tša dikolobe tše di šomišwago ka Aforika Borwa

Tše Kgolo tše Tšhweu

Tswadišo ye ya Sengesemane e tsebišitšwe ka Aforika Borwa ka dinako tša bo1890. Bjalo ka ge leina le akanya, e tloga e le tswadišo ye kgoparara ya letlalo le le tšhweu yeo e tšweletšago tše nnyane tše di ntšhi tše di hlwekilego le dikelo tša kgolo ye e sa tlwaelegago le bokgoni bja furu. Di ba bomma ba botse ba tšhireletšo le tše di sa fagolwago ke bašomi ba botse, le ge e le gore mehuta ye mengwe e gola ka morago ga nako, ka morago ga dikgwedi tše di šupa go ya go tše seswai.
Dikolobe tše Kgolo tše Tšhweu di bonwa bjalo ka tšeo e lego tswadišo ya mafelelo ya maikemišetšo le ge di ka putlwa le tswadišo efe goba efe ye e hlwekilego, e tla tšweletša ngwana wa mohuta o maleba wa sepeke. Di tšweletša dithoto tša ditshadi tša boleng bja tšweletšo ya maleba, ge di putlilwe le Kolobe ya ditsebe tša go ripiwa.

Kolobe ya Ditsebe tša go Ripiwa

©Glenneis Kriel
Kolobe ya ditsebe tša go ripiwa ke tswadišo ya ka Denmark ya letlalo le le tšhweu ye e tšweleditšwego ka go putla ga Dikolobe tše Tšhweu tša setšo tša ka Denmark. Di tlišitšwe go tšwa Holland go tla ka Aforika Borwa ka 1952. Tswadišo e sepelelana le dikelo tša kgolo ye maleba le go ja ga botse, mola tswadišo ye e hlabolotšwego e bonwa ka mekgwa ya bomma ye e botse; e tšweletša bana ba ba ntšhi ka dinako tše di telele tša tlwaelo.
Leano la diteko tša bana ba dikolobe ka Aforika Borwa, le ile la thoma mafelelong a bo1950, le feleleditše ka tšwelopele ye e makatšago, gore tswadišo e tsebjwe bjalo ka Kolobe ya ditsebe tša go ripiwa ya Aforika Borwa. Go ya ka Puku ya David Visser, Mordern Pig Production, mohuta wa ka Aforika Borwa o amanago le mathata a kgotlelelo ka lebaka la bofefo bjo bja go tsenelela bja marapo, mola tše dingwe tša moše wa mawatle tša mehuta ya mešifa ye mentšhi di kotsing ya kgatelelo ye godimo ya monagano, ka mabaka a tlelaemete ya go fiša le maeto a matelele go ya mmarakeng.

Chester ye Tšhweu

©Liezel Grobler
Tswadišo ye e hlolegile ka United States go tšwa putleng ye magareng ga diphoofolo tša Yorkshire le Lincolnshire. Dichester tše Tšhweu tša mathomo di be di tlišitšwe go tšwa dinageng tša ka ntle go la United States ka Aforika Borwa ka 1983. Tswadišo, yeo e nago le letlalo la bošweu, ka ya bogareng ka bogolo, e na le marapo a botse gomme a dira diboto tša go šoma tše botse.
Di atlega ka fase ga maemo ao a nago le kgatelelo le seka-kgatelelo gomme gantšhi di šomišwa bjalo ka putla tswadišo ya go ba mma le Tše Kgolo tše Tšhweu goba Dikolobe tša ditsebe tša go ripiwa. Ga go na batswadiši ba ba ntšhi ba Dichester tše Tšhweu ka Aforika Borwa.

Duroc

©Elsabe Visser
Tswadišo ya mmala wo mokhubedu e hlolegile ka United States go tšwa mehuteng ye mene ya dikolobe tše khubedu. Di tlitšwe mathomo go tšwa dinageng tša ka ntle go tla ka Aforika Borwa go tšwa ka Canada ka 1980, go dira gore tswadišo ya boraro e be gona, kudukudu ka ka mabaka a tswadišo putla.
Dipoo tše di sa fagolwago di na le kganyogo ya go geola ye e botse gomme šomišwago kudukudu ka putla le ditswadišo tša setšo tše tšhweu, di tšweletša bana ka dikelo tša kgolo ya maleba, go ja ka tšhomo ye botse le nama ya boleng. Modern Pig Production e eletša papatšo ya bana ba tšona ka moka, ka lebaka la gore di hwetša seripagare sa maabela a Duroc a tšea maikarabelo a mmala wo motsothwa bja bokhubedu bja tswadišo ye e hlolago mathata ka selageng. Tswadišo ya Duroc, le ge go le bjalo, e tšweletša nama ye e swanago le mabole ga botse ye e kaone kudu go feta ditšwadišo tše dingwe.
Ditshadi di tšweletša palo ya godimo ya bana, eupša di tsebjwa bjalo ka bomma bao ba se go botse. Tswadišo ye ga se ye e gatelelago ke maikutlo gantšhi.

Translated by Lawrence Ndou