Shiraz

© Glenneis Kriel

Tlhalošo

Shiraz ke beine ya cultivar e khwibidu e na le mohlodi wa fapana, wa muši nnyana. E tšweletše gare gag a kopanyo ya mehuta e nyakilego e timelela; Dureza le Mondeuse blanche.

Tlholego

Pele go be go naganwa gore Shiraz e tšwa toropong yak gale, ya Persian ya Shiraz ka nako ya bjale ya Iran.

Nyakišišo ya DNA ka ngwaga wa1990, e ile ya tiiša gore France ke yona naga ye mohuta wo, o tšwago gona, k age batswadi ba yona kamoka ba mohuta wo ba tšwa south east ya France.

Mohuta o godišitšwe kua Rhone valley mengwaga ya lekgolo e fetilego. Tumo ya mohuta e godile go tloga ka mafelelong a 1960s, o kopantšhitšwe le Grenache noir le Carignan.

Maina a Mangwe

Mafelo a mantši mo Afrika Borwa a bitša mohuta wo, Syrah. Batšweletši ba ba fsa mo lefaseng, bjalo ka Afrika Borwa le Australia, ba setše ba thomile go šomiša maina a go laetša setaela sa beine.

Syrah e beetšwe setaela sa dibeine tša Rhone le mohlodi wa dienywa o monnyane, le ge Shiraz e šomišwa dibeing tša sebjalebjale, dithetlwa tša tšona di topiwa ge di butšwitše gomme di na le lekanetša ya bjala ya godimo le mohodi wa dienywa go kwala kudu.

Tšweletšo mo Afrika Borwa

Ga go tsebege gore Shiraz e fihlile neng mo Afrika Borwa. Go ya ka teori e engwe ya Governor Simon van der Stel e re Shiraz e tlile mo Afrika Borwa mafelelong a 1600s.

Teori engwe e re James Busby, wa Scotch viticulturist o a ilego a thoma tšweletšo ya Shiraz kua Australia, o tlogetše mašaledi kua Kapa mo tseleng ya gagwe ya go ya Europe ka 1840.

Serapa sa merara tša mathomo di ile tša bjala kua Groot Constantia go ya mafelelong a 1890, e fela tumo ya mohuta e be e le e lekantšwego ka lebaka la tšweletšo ya ka tlase le taba ya gore batšweletši ba be ba sa hwetše moputso wa di khwalithi.

Ditlabakelo tša dbjalo tše ntšhi di be di feteletšwe ke virase ka nako yeo. Bernard Podlashuk, yo a bitšwago “Tate wa Shiraz mo Afrika Borwa” o be a le wa mathomo go bitiela Shiraz ka lebotlelong bjalo ka mohuta wa beine o tee, ka ngwaga wa 1957.

Gare ga ngwaga wa 1992 le 2016, lefelo la tšweletšo le ile la gola go tloga 900 ha go nyaka go fihla 10 000 ha, gomme se se direle gore Shiraz e be mohuta wo hubedu, wa bobedi o mogolo o bjetšwego mo nageng.

Dilete tša Tšweletšo

Mohuta o dira gabotse mo mobung o bofefe nnyana, gomme o kgona le go kgotlelela maomo a boso a go fapana. Dirapa tša tšweletšo di hwetšagala dileteng tša tšweletšo kamoka mo Afrika Borwa, Gomme Paarl ke lona lefelo le le golo la tšweletšo, e be go latela Stellenbosch le Swartland. Se se dita phesente e kgolo ya mehuta a tšweletšego kua Cape South Coast.

Go Gola

Dirapa di na le go hlotsa, di gola ka pele, e bile gabotse. Tšweletšo e ka magareng, ka nako e enger a na le go b aka godimo, ka palogare ya 10 t/ha and 15 t/ha.

Go Butšwa

Merara e butšwa magareng a sehla, go thoma mafelelong a Febereware go fihla ka seripana sa mathomo sa Matšhe.

Dithetlwa

Dithetlwa di na le bogolo b aka magareng nnyna, sebopego sa le mmala o moso. Letlalo ke le le sese e fela le tile gomme nama ya gona a na le todi. Dithetlwa di na le go bonagala di omile ge di ka tlogelwa mo serapeng sebaka se se telele.

Matlakala

©Glenneis Kriel
Matlaka a na le mmala wo mosetlha, o motala, ke a makoto nnyana le mathoko a matelele a matlhano.

Dikhukhwane le Malwetši

Mohuta o bokoa nnyana go malwetši, e fela malwetši a Shiraz le fokotšego ya Shiraz e ka ba bothata go mafahla a mangwe. The variety is sensitive to wind damage.

Šomišo

E šomišwa go tšweletša mohuta o tee wa dibeine le metswako e mmalwa, bjalo ka “Cape blend” yona e ile y aba le phesente ya masometharo ya Pinotage, goba metswako ya tlwaelego ya Rhone, e fela e sego go fetiša phesente ya masomešupa. Gape e šomišwa go dira beine e khwibidu ya go gadima.

Tatso

Moholodi wa Shiraz o ya ka ditaodišwana, bjalo ka boemo bja bose, lefelo la tšweletšo, tsela ye serapa sa merara di be di hlokometšwe ka gona le mokgwa wo beine e golago ka gona.

Di beine tše ka tlhago di na le mohlodi wa muši, pherefere, spicy le dienywa, le mafelo a dihlakahlaka a borutho a na le mohodi wa dienywa wa go fapana.

Serapa sa merara sa mošaša wa go bulega, puno ya magareng le merara e tlogetšwego gore e gole di tsalanywa le mohlodi wa plum ya go butšwa le thetlwa, mola tšela di hwetšagalago mo serapa sa merara tša go ba le puno ya tlase di tšeletša monkgo o.

Šomišo ya mohwelere e na le seabe sa go fapano mo poelong ya beine, go ya ka tsela le mohuta wa mohwelere o šomišitšwego.

Translated by Lebogang Sewela