Mafelo a Bodulo a Ka Kwarrielaagte
Mafelo a bodulo a ka kwarrielaagte a bontšha maikutlo ka kakaretšo a setšhaba le tšhomišano magareng ga BaNtwana. Mengwako ya bona ya dinagamagaeng ke diswantšho tše di nnyane tša setšhaba se segolo gomme se emetše lefase la poraebete la lapa ka gare ga setšhaba ka kakaretšo. Go tsena go tloga ka kgorong ya setšhaba go ya ka mengwakong ya bona ya ka magaeng ke ka ditselana tša setšhaba, di phatsima ka megwakong ya ka dinagamagaeng ye mebedi goba ye meraro ye e fapanego.
Basadi ba BaNtwana ba kgabiša maboto ka ntle le ka gare ga ka morago ga matswalo a ngwana wa bona wa mathomo. Ka mabakeng ao monna a nago le mosadi wa go feta o tee (BaNtwana ke banyadi ba segadikane), mengwako ya ka gamaeng ye mengwe ye mebedi goba ye meraro e a agwa go bapela le a mangwe. Basadi ba BaNtwana basadi ba kgabiša maboto a ka ntle le a ka gare ga a diforeime tša dikgoro. Di phuthelwa le go dila ke basadi, maboto a kopantšwe ka mabu, boloko le leswika le makgwakgwa la bogareng. A kgabišwa mo mafelelong a puno, mathomong a sehla sa go komelelo le nako ye gare ga puno ya dibjalo le go bjala ga tšweletšo ya ngwaga wo o tlago.
Seswantšho sa go kgabiša lebotong ke ye nngwe ya mešomo yeo e dirwago ke monyadiwa o mo fša, eupša go sa hlokagale gore e be mošomo wa motho wo mo tee ka ge basadi ba leloko gantšh ba thuša. Mabu a mebala ye khubedu, botšhweu le boso e kopantšwe (limo), yeo e šomišwago ka bobedi go kgabiša maboto le go šoma bjalo ka thibelo ya boloi. Ge fela mmalafatšo ye e kopantšwe, basadi ba penta maboto ka yona ba šomiša menwana ya bona goba dikota.
Go fapana le diswantšho tša lebotong tša Matebele le tšona, ka dihlamo tša bona mekgabišo ya BaNtwana ya diswantšho tša lebotong e phatlaletše, ke tše nnyane le go ba, tša boso le botšhweu, di na le dipaterone tša go fokola goba ditebelego tše di putlago. Mola nepo e le go kgabiša ngwako wa ka dinagamagaeng, mehuta ya mabu le yona go dumelwa gore e tutuetšwa ka mešomo ya dihlarte, tša tšhireletšo goba phodišo.
Mmala wa go swana wa boraro-botee mmala (mokubedu, mošweu le botalalerata/boso) o hlagelela ka dintlha gape ka setlabakelo sa tlhago, dintlha ka moka tša BaNtwana tša setšo, le dintlha tše mmalwa tše o di amanago le dikgopolo goba ka ponalo le boraro-botte bja mmala di šomišwa ka go tšwela pele ka bobeding ditirelo le maemo a tšatši ka tšatši. Le ge go le bjalo, boraro-botee bo tletše go feta kgopolo ya go aloša le ditirelo tša leago.
Di bonala mo seaparong sa basadi ba BaNtwana, ka go loga dipheta ka pele le ka morago ga ditheto, le dirosete tše rwalwago ka mathokong a dihlogo tša basadi ba BaNtwana. Godimo gamoo, ditho tša mabu di šomišwa ka ka mengwakong ya dinagamagaeng a BaNtwana mabotong a makatšago, ditšhomišo tša sedumedi tša tšhireletšo kgahlanong le bobedi bja dilo tša tlhago le madimabe a malea a sephiri.
Translated by Lawrence Ndou