Malao a diruiwa tša maphego

© Chris Daly

Bontšhi bja diruiwa tša maphego di godišwa mo go llaga ya malao a phatlaladitšego mo godimo go lebato. Ge a swerwe ka tshwanelo, malao a thuša go kaonafatša leago le tša maphelo a dinonyana, ka go ba mosamelo lebatong le go šoma bjalo ka sa go dira borutho ge go tonya. Gape e hupa monola, yeo e sego fela go thuša go dira gore di ome eupša go kopano le mantle ao e ka bakago maphone, letlalo leo le swilego le go ruruga. (Bala go feta ka ga taolo ya lebato mo).

Didirišwa tše Dife

©Chris Daly

Dintlha tše di fapafapanego di swanetše go elwa hloko ge go kgetha didirišwa tša malao.

Ditshenyegelo ke kelohloko ye bohlokwa, ka ge di na le seabe sa thwii ka go hlagiša poelo kgwebong ya diruiwa tša maphego. Diboela tša terebe le bupi bja mapolanka ke didirišwa tšeo diratwago kudu, eupša di ka fokotšwa ka phepo gomme di ka tura ka mafelong a mangwe. Dithoro tša reise le tšona di ka ba didi tše botse ge di le gona ka tefo e kgonagalago.

Balemirui, le ge go le bjalo, ga ba swanelwa ke go foufatša ke theko ya sedirišwa, ka ge dipolko tše di dirilwego ka go šomiša didirišwa tše di kaone di ka dira diphapano magareng ga thekišo ya mathomo ya ditšweletšwa. Seabe sa ditshenyegelo tša go sepetša ka kakaretšo di swanetše go elwa hloko. Bontšhi bja balemirui ba šomiša didirišwa tšeo di lego gona ka dipolaseng tša bona.

Dinonyana di ka tšweletša ditone ka ditone tša mmutele, ka fao go lahlwa ga didirišwa le gona go swanetše go elwa hloko. Ditlakala tša diruiwa tša maphego – motswako wa malao a, di dira didirišwa tše humilego tša manyoro. Balemirui ba bangwe ba e rekiša bjalo ka monontšha, mola ba bangwe ba e šomišago go kaonafatša monono wa mmu dirapaneng tša bona goba mafulong. Go šomišwa bjalo ka monontšha, malao a swanetše go fokotšwa ka tlhago, ka mantšu a mangwe go a kgaola ga bonolo.

Le ge e le gore go kgahlanong le molao go rekiša ditlakala tša diruiwa tša maphego bjalo ka furu ya diruiwa, sedirišwa ke mothopo wa go hloka protein wa naetrotšene wa diotli, go swana le dikgomo, dinku le dipudi. Ditlakala di swanetše go swarwa ka tshwanelo le sepedišwa go efoga dikotsi tša maphelo go diotli goba batho. Gape e swanetše go šilega ga bonolo, kgole le galase, ditšhipi, mpholo, didirišwa tše šele, ditopo, dikokoni le proteine ya diphoofolo. Diruiwa tše di amogelago furu di swanetše go entwa kgahlanong le go iša mpholo wa dijo, bolwetši bja paktheria bjo ob bolayago yeo e hlolago karogano ya digoba ya diphoofolo tše di fetetšwego.

Ge o lebelela diteng tša mmele wa didirišwa di swanetše go ba:

  • E hupa kudu gomme e oma ka pela. Ditlakala tša go oma di ka hlola maphone a sehuba, maoto a go fiša le mmele wa go ganetšwa. Gape e ntšha amonia le go hlohleletša kgolo ya dipaktheria le difankase. Selo sa maleba ke go hlokomela maemo a ditlakala a monola magareng ga dipersente tše 21 go ya go 25. Ge e le gore e swarana mmogo bjalo ka kgwele ya maoto, e kolobile go fetiša. Ge e le gore e swarana gannyane, e omile kudu.
  • Ke ya seetša le go ba bonolo go e laola. Didirišwa di swanetše go fetolwa ka mehla le go fetolwa gomme tša laolwa go ya ka mokgwa wa go thibela go tiya di swarane le go ba le monola was go fetiša.
  • Go ba kgole le mepholo, galase, ditšhipi le didirišwa tše dingwe tša ka ntle se se bakago dikotsi tša maphelo. Dikota tše dingwe tše thata di na le difankase yeo e le go kotsi go dinonyana. Dithoro tša matokomane ke malao a didrišwa tša go tura ka ka mafelong a tšweletšo ya matokomane, eupša di k aba le dibolayasenyi tša go ba kotsi.
  • Dithoto tše botse tša go ruthofatša go dira madulo a ditšuwane go tšwa go go tonya. Santa ga se kgetho ye botse se ka ge e na le boemo bja go fokolola bjo borutho gomme dinonyana di sokola go sepela ka gare ga yona ge e phatlalala botebong.
  • Dikarolwana tša bogolo bja bogareng. Se sengwe le se sengwe se se fetago 30 mm, tša go swana le mafela ao a pšhatlegilego le dikotana tša dikgong di ka gobetša maoto a dinonyana’ le sehuba le dipoelo tša mafelelo ka mmeleng tša go ya fase. Didirišwa tše nnyane go feta 2 mm, go swana le bupi bja mapolanka Korong ya go segwa ga bonolo, dikotana goba furu, ka go letgogo le lengwe, e tšweletša lerole leo e le go la kotsi maphelong a batho le dinonyana.

Translated by Lawrence Ndou