Lenyalo mo Setšhabeng sa Basotho
Ditshepedišo tša Lenyalo
Rulaganyo manyalo di be di tlwaelegile magareng ga baetapele bja Basotho le bana bokgošing, dikgokaganyo magareng ga bokgoši le ancestry di be di le bohlokwa go laola dikamano tša setšhaba le semolao. Ka tlwaelo tate wa mošemane o tla ya go boledišana le batswadi ba mosetsana. Ge ba ka mo amogela, o be a kgopela sego ga meetse. Ge batswadi ba mosetsana ba ka dumela, mošemane le bagwera ba gagwe ba mmalwa ba ya go etela mosetsana semmušo. Ge mosetsana a ka dumela o fa mošemane sekhafo (moqhaka). Ka tlwaelo mosetsana o tla fa mošemanae dijo eupša o tla di gana kagobane ba tla nagana gore 'o tletše dijo e sego lerato'. Le ge e le gore bobedi ga se ba hlakana, ba be ba dumelelana le kgetho ya batswadi, eupša ka dinako tša pele ba be ba swanetše go nyalana ba rata goba ba sa rate. Mo nakong tša lehono lešoko – lehono kgetho ya bona ke setlwaedi ebile basadi ba bantši ba nyetšego ba ba bomme.
Mo nakong ye e fetilego ka tlwaelo lenyalo le be le amogelwa semmušo bohali (lehumo la makoti) go tšwa go lapa la monna go ya go bomosadi. Ditefo tša dikgomo le diruiwa di be di laetša gore bana ba tla ba ba ga bo tate le sehlopha sa lapa e sego ga bomme. Palo ya bohali e be e le dikgomo tše 20, pere e tee, le dinku goba dipudi tše 10, eupša ga se gantši e be e lefelwa ka botlalo. Ka morago ga go fetiša dikgomo tše 10, ditefelo tše latelago di be di thuša dihlopha go bopa segwera.
Mo nakong ye e fetilego ka tlwaelo a lenyalo le be le dirwa ka pejana ka morago ga dirulaganyo. Pele ga lenyalo bobedi bja boba ba be ba sa swanela go ba le thobalano goba go dula mmogo. Lehono, manyalo a mantši a direga ka morago ga go tšgaba goba ge monna le bagwera ba gagwe ba utšwa mosetsana (shobela) ba mo tšea ba mo iša ka gae, fao a amogelwago bjalo o ka re lenyalo le dirilwe. Phoofolo e ka bolawa go keteka tiragalo ye, mola dithoto tša mosadi moemedi di romelwa ka morago ga gagwe. Bohali bja mathomo bja dikgomo tše selelago goba tšhelete e lekanago ya bona, ke go lemoša kamano ya thobalano magareng ga monna le mosadi wa gagwe, eupša ga se tokelo ya go dira kleime ya bana ba gagwe ba bjalo ka maloko a sehlopha sa gagwe; go se dikgomo tše 10 (goba tšhelete ya go lekana) e swanetše go fetišetšwa go amogela pele ga setšhaba.
Maikarabelo a Makoti
Lehono, baratane ga ba holofela go ba le lapa la bona. Makoto o dula le batswadi bja monna. O a apea, o thuša ka mešomo ya ka gae, le go šoma mašemong, ka dinako ka moka o swanetše go hlopha melawana ya tlhompho (hlonipho) ya tate, tšeo di akaretšago le go se bolele leina la gagwe goba lentšu le le ka kwagalago go swana le lona. Mo nakong ye e fetilego monna o be a ka dira kgopelo ya naga le lefelo la kago mo mathomong a sehla sa morago ga lenyalo, gomme e be go ba le tšweletšo ya Lapa. Kgatelelo ya naga lehono e ra gore o ka ema go feta ngwaga. E fela, bomakoto ba bantši ganetšana le se, ba nyaka malapa a bona ka pela ga lenyalo ka morago ga lenyalo.
Translated by
Lebogang Sewela