Phepo ya foliar e ke tsela ye phethagatšego ya go fa phepo. Se se dirwa ka go gašetša diminerale tša soluble bjalo ka kotlo ya matlakala a mouwane. Ka phepo ya foliar diphepo di monwa gabotse ka tshepedišo ya monontšho wa mmu. Dinyakišišo di bontšha magareng ga 8 le 20 ya mona - go ila mathata a mona wa medu bjalo Kgohlagano ya mmu, phepo le kgogolego ya phepo.
Phepo e balelwa ke feta/stomata. Stomata ke mašobana mo matlakaleng, a go swana le tshwelesa ye tanta mo letlalong la batho. Stomata di gona gape mo dihlakeng le mo kutung ya sebjalo e bile e kgona go ila phepo le ka sehla sa marega ge matlakala a wele. Bontši bja stomata di tšwelela mo tlase ga matlakala gomme nako ya maleba ya go mona ke ge dibjalo do gola – kgolo pele ga dimelo ka veraison (ge dikenyo, merogo di thoma go tšwa mmala) le pele ga ge di butšwa.
Phepo ya foliar e šomišwa go tiiša monono wa mošomo wa motheo. Go hlohleletša popego ya dikenywa, e okobatša kgatelelo ya dibjalo ge go na le dikhunkhwane goba boso bjo amanago le kgatelelo, e thibela kgogolego ya dimenerale mo nakong ya pula le go thuša go lwantšha dikhunkhwane le malwetši a koketšo ya palo ya Brix*
Gape e oketša mohola wa phepo ya dibjalo ka moo go laeditšwego ke dinyakišišo tša karong mo Pakistan. Godimo ga moo, go akaretšwa le foliar e ja mmogo le pakteria ya endophytic (pakteria e godišago tissue tša dibjalo ka ntle le go hlola tshenyo) e laeditše gore bio-fortification ya korong ke phepo ka diphepo tše bohlokwa e ka thuša go thibela phepompe.
Diphepo ka moka di monwa gabonolo, eupša tshepelo ya diminerale ka gare ga semela e a fapana kudu. Naetrotšene (N), Fosforo (P), Potasiamo (K), Koporo (Cu), Mankanese (Mn) le zinki (Zn) gabonolo go na le dikarolo tše dingwe, eupša diminerale go swana le kalasiamo (Ca), Maknisiamo (Mg), boron (B), Iron (Fe) le Molybdenum (Mo) ga e sepele gabonolo. Esiti ya amino chelate kalasiamo ke mokgwa wa kabo ya kalasiamo wo la iša matlakala tšweletšong ya dibjalo. Kalasiamo ke sebopoego sese bohlokwa sa dillathekeng sa di sele.
Phepo ya foliar e hupa gabotse ge e gašetšwe bjalo ka mouwane (ka fase ga kgatelelo ya godimo kudu). Ge lerothi e le lennyane, mona o ba kaone. Meriri ye mennyane go stomata e goga phepo mo lerothing le lenngwe le lenngwe ka tshwanelo. Šomišo boleng bjo bobotse bja meetse – bothata bja mona bob a gona ge go na le meetse a sodiamo ya godimo (Na) goba ‘meetse a thata’ (kalasiamo ya godmimo). Tlaleletša ka surfactant gore motswako o gomarela kaone mo letlakaleng. E oketša mona ka go thibela lerothi la meets go bopa bolo yeo e ka hlolago bothata bja go mona.
Mona o ya godimo ge motswako o na le pH ya magareng ga 5.5 le 6.5. Fokotša pH ka binika ya apola goba e oketše go ka tšhela setološwa sa kukusota.. Nako ya maleba ya kgašetšo ke gare ga 5: 00 - 08: 00 mesong goba 18: 00 - 20: 00 bošego ge monola o le godimo. Go hwetša motswako o nepagetšego, balemi ba bangwe ba ela Brix ya sebjalo ka refractometer pela ga kgašetšo le ka morago ga diiri tše 3 le 24 morago ga kgašetšo. Brix e ka oketšaga ka motšo wo tharo.
*Brix (°Bx) e ela refractive ya todi ya dibjalo – taetšo ya swikiri, mineralele le mateng a protein. Se se ka go laetša gore sebjalo se a tanta, se na le phepo ye ntši, gomme meetse le naetrotšene di fase gomme se se kaone go lwantšha tshenyo ya dikhunkhwane. Kalo ya go tlwaelega ya dibjalo tše mmalwa (kalo ya Brix ke °Bx): Ditamati - go fokola = 4°Bx le botse = 12 °Bx; dinawasoya tša tala - go fokola = 4°Bx le botse = 10°Bx goba Bete - go fokola = 2°Bx le botse = 12°Bx. 3
Balemi ba bannyane goba palekhone ba ka dira phepo ya foliar ka go diriša dithorwana tša lesereng (goba dithorwanatša mmutla goba lesereng ya flouru). Tšhela dikomiki tše pedi tša dithorwana ka gare ga litara e tee ya meetse e be o e tlogela bošego kamoka. Tšhela phahlo ye ka ger dilitara tše 10 tša meetse e be o gašetša bobedi ka fase le godimo ga dibjalo.1% ya motswako wa EM (microorganisms) wo nepagetšego) teye ya goba seboko sa naga e ka šomišwa bjalo ka phepo ya foliar.
Translated by Lebogang Sewela