Go fokotša ga boleng bja mobu mo Afrika Borwa ke tšhošetšo e kgolo go temo ya Afrika Borwa. Tshedimošo go tšwa go dinyakišišo fapafapana di laetša gore mmu wa Afrika Borwa o na le maemo a fase a dibola tša mmu – ye ka bago 58% ya mmu o na le bonnyane ba 0.5% ba khabone, le 4% e na le go feta 2% ya khapone ya dibodi. Mobugodimo bja ka fase ga 2% ya ditlabakelo tša dibodi (OM) go thwe ke “mmu o hwilego” bjalo ka ge bo se na le phepo ye e lekanego ya (khabone) go fepa dimaekropo.
Mmu wa ka fase ga 2% OM bo nyaka monontšha. Ditlabakelo tša dibodi ke dibodi, mmu wa maekropo (yeasts, difankase, dipakteria, bjalobjalo) le humus. Ke mothopo wo mogolo wa phepo, enetši ya microbiological e bile e swara meetse le phepo ka mokgwa wo di hwetšagalago; go tšwetša pele go gola ga medu, popego ya mmu le go oketša tsenelelo ya meetse.
Monono wa mmu ga se wa ikemišeditšego fela go ba le phepo ye e lekanego mo mmung ka sehla se swanetšego fela, eupša le go tsenya dibola mo mmung. Se se dirwa ka go bjala morole wo tala, go diriša mo phetošopšalo le go dira morole. Mmu o swanetše go lekana, lime le leswika la difosfate le dilo tše dingwe tša tlhago tšeo di ka dirišwago go se.
Godimo ga tše ka moka, ke maekropo mo mmung - algae, sekokomoši, difankase le dibokwana - tšeo di laetšago monono wa mmu. Dimaekropo tše ke karolo ye bohlokwa ya tšweletšo ye e atlegilego ya bolemi.
Dikgato tše bohlokwa tša go kaonafatša maphelo a mmu: Šomiša dibodi mo mmung ka ge e hlaboša kgolo ya dipakteria. Dimaekropo tša mmung – phethagatšo ya dimaekropo (EM) e ka rekwa e be e oketšwa mo mmung. Go hlagola mmu ganyane fela ka moo go kgonegago. Go lema kudu go hlola gore popego ya mmu e we le monono wa mmu gore o fokotšega. Kaonafatša kakaretšo ya mmu - mmu o swanetše go akaretšwa dibjalo tša bola ka moo go kgonegago.
Se se tla thibela kgogolegommu, meetse le matswai le mengwang ye kgolo. Gape e ebela dioketšego ya thutaphelomakgethekgethe ya mmu. Mmu o ka tlatšwa dimela goba Khupetšo (mulch), bjalo ka ge re boletšwe ka mo fase. oketša thutaphelomakgethekgetheya dibjalo. Bio = bophelo le divergence = mehutahuta.
Motšweletši wa tlhago o swanetše go leka go ba le mehutahuta ya diphedinyana tše nnyane goba tšweletšo ya polasa. E na le mehlare, dikhunkhwane le diphoofolo, difankase le dipakteria. Ge go na le diphedinyana tše ntšo mo polaseng, o ba le taolo ye kgolo ya tikologo.
Translated by Lebogang Sewela