Basadi Ba BaNtwana

Maitshwaro a BaNtwana

©Dr Peter Magubane

Basadi ba mothofatša le go bontšha mekgwa ye e sa fetogego ya BaNtwana. Mekgwa ya bona ya go apara, dilo tše di tšweletšwago le diphetetšo tšeo ba di dirago di tšwetša pele mošomo wa bona bjalo ka bagodiši ba setšo le go babalela ikonomi ya magaeng ka gare ga phetogo ya go ba motsesetoropo le ka go se be gona ga banna ba bona, bontšhi bja bao ba tsentšhwa ka gare ga tshepedišo ya bašomi ba bafaladi.

Ka tlhahlobo ya kgauswi ya mebala ye e utolla ya sehlopha sa go se gatišwe, boitsebišo bja bona bjalo ka sehlopha se se arogilego sa setšo e golaganego ka go se rarollwe go bobedi historing ya kgale le ya bjale ya Aforika Borwa.

Diaparo Tša Setšo

©Dr Peter Magubane

Le ge e le gore Thetho e aparwa ke bobedi basadi ba BaNtwana le Bapedi e a swana, e fapana go ya ka mokgabišo. Go fapana le makgopaboya a Sepedi, ao a ngwadilwego ka thipa le dipaterone tše putlago, bokagodimo bja ditheto tša BaNtwana ka tlwaelo di boreledi ka ntle le go ba gona ga diaparo tša go kgabišwa.

Di tšweleditšwe go tšwa letlalong la podi goba ka dinako tše dingwe letlalo la poo, ditheto tša ka pele le tša ka morago di šupa kgato ye bohlokwa ya bophelo bja mosadi wa MoNtwana: maemo a gagwe a lenyalo le mafelelong go amogelwa ga gagwe bjalo ka mosadi yo mogolo setšhabeng.

Bopele bja theto bo kgabišitšwe ka go aroganywa; bokgabišo bja bona bjo bo tlwaelegilego ke bjo bo hlagelelago gantšhi ke mosela wa sehlora: seaparo sa go swana le rosete dinkgokolo tša go ba le ntlha ya bokagare ye e tee ya gantšhi di kgabišitšwe ka dipheta tše tšhweu ka ntle, tša go ntsho goba mo botala-lerata ka dinkgokolong tša ka gare, bogare bjo bokhubedu le botšweu. Go bonala gore sehlora se na le bohlokwa kutu go BaNtwana bjalo ka ge se hlagelela bontšhing bja diaparo tša bona tša setšo, e bile se a aparwa godimo ga hlogo.

Ntepa ya ka morago (ntepa) e aparwago ke basadi ba BaNtwana e bopilwe ka V ye e hlanoletšwego ye e bopilwego ka sekgoba sa kgutlotharo gomme le dikaneditšwe ke mapanta a mabedi a letlalo (lekobe). Ka Sepeding, popego ye e hlatholwago bjalo ka ye e emetšego setho sa basadi sa pelego eupša baithuti ba BaNtwana ba dumela gore e emela maoto a ka morago a pudi.

Bobedi bo šišinya kemedi ya monono wa basadi. Go gatelela tema ye bohlokwa bjalo ka mošomo wa basadi ba BaNtwana bjalo ka babelegi ba bana e hwetša e le popego ye e bonagalago kudu ka gimwane goba popenyane - popi ya setšo ya monono ye e bopilwego go tšwa go kgopha ye e logilwego, ulu le dipheta. Bokgoni bja go tšweletša dipopi tše bo fitisetšwa go tšwa go mmagwe go ya go morwedi.

Basetsana ba ba nnyane ba itira e ke dipopi ke bana ba masogana a bona, bao ba laletšwago go kgathatema ka phadišano ya go bina, poelo yeo e tla šupago moetapele wa sehlopha sa pele ga go tsena mahlalagading. Bašimane ba baswa ka tlwaelo ba kopana ka legaeng la o mongwe wa basetsana, bao ba beago gimwane ye nngwe le ye nngwe mo moleng. 'Bopapa’ le ‘bomma’ go tšwa meleng ya mebedi ka thokong nngwe le nngwe ya mepopi le go bina le balekane ba bona. Mofenyi, bjalo ka ge go ahlolwa ke motswadi, o amogela letlalo la pudi bjalo ka sefoka.

Gantšhi bašimane ba bangwe ka kgato ye e latelago ba raloka phadišano ya go lwantšhana go tiišetša moetapele wa nnete magareng ga bona. Go ya ka mmala beaded waistbands seripagare sa ka fasana gimwane Ka tlwaelo di beakanywa ka mmala wa setšo wa go swana le: Ba babedi ba ka mothalo (band), mme ya latelwa ke ye nngwe ye, o tee wa, o tee wo mopinki mme ka nako ye nngwe le ye nngwe ba bašweu ba tšwelelago mo fase.

Se se ka mebala ya approximates gore aparwa ke thomile le go nyala basadi le bona ntwana waists. Bošweu, bohwibidu le botalalerata goba ba di mebala ntwana ka lebaka la magareng ga mekgatlo ya bona le soil-types (go swana le ochre ya khubedu), tšeo di dumela gore go na le maatla a makatša, go alafa.

Monono Dolls

©Dr Peter Magubane

Le ge e le gore ga ba na le monono dolls itšego tša thobalano, bong e etetšago pele ga tše dingwe gimwane e ka laolwa ke dibopego tša bona le go godiša dinamane frontal aprons. Tona gimwane Na go na le rectangular loincloths mola basadi dolls ka hlaolwa ke v-shaped aprons yeo ya pele ntepana (morago aprons) aparwa ke uninitiated ntwana basetsana.

Go swana le tša setšo di ka go feta ga ka gimwane dolls, go fapana go ya ka profusion dikgabišo; e tšweleditšwego malobanyana dolls. Se ke ka baka la go ntšifala taba ya gore gimwane 

Translated by Lawrence Ndou