Indlela Yokukhulisa Izindumba

© Carl Davies CSIRO
Cowpeas experiment in a glasshouse at The Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation (CSIRO) research centre.
Izindumba zidabuka e-Afrika futhi zingahlwanyelwa ngezinhlobo ezehlukene zenhlabathi, ize ikhiqize isitshalo emhlabathini ompofu, kodwa yengeze umquba nomquba 3 kuya kwamasonto amane ngaphambi kokutshala kungasiza ekukhuleni. Ukwengeza i-phosphorus (P) enhlabathini kungathuthukisa imbewu.
Ukusetshenziswa komanyolo we-phosphate (F) kuvame ukuzuza.Izindumba ingakhula emkhakheni we-pH we-5,6 kuya ku-6,5 futhi ikhetha inhlabathi enhlabathi kodwa ilwa nomhlabathi onzima. Ukubeka i-nitrogen enhlabathini (ebizwa ngokuthi i-nitrogen fixation) isici sezinhlayiya, futhi kunzima emhlabathini wamanzi.
Izindumba isitshalo sehlobo ekhula kahle uma izinga lokushisa elincane lingekho ngaphansi kuka-10°C. Ukushisa okungcono kokukhula kunamaphesenti angama-30°C. Kungcono kakhulu kwesomiso kunamakha, ama-soybean kanye nama-sunflowers.
Ezindaweni ezipholile, umuntu kufanele atshale izinkomo phakathi noNovemba futhi ezindaweni ezifudumele isivuno singatshalwa phakathi noDisemba. Ungalimi izinkomo ngesikhathi kuqala imvula (ekuqaleni kuka-Okthoba) noma ngasekupheleni kukaJanuwari ngoba kungabangela ukuvunwa okuphansi kanye nokulimala kwesithwathwa. Ezinye izinambuzane nazo ziyasebenza kakhulu ngasekupheleni kwenkathi ekhulayo.
Usuku lokutshala lwezinkomo lubonisa ukusetshenziswa kwesitshalo. Ngokwesibonelo, uma izosetshenziswa njengezingqolowa, ingahlwanyelwa ngo-Okthoba. Imbewu yokutshala cishe ngo-4 cm ububanzi (ububanzi bhokisi lokudlala) no-10 cm (ngaphezu nje kokubanzi kwesandla) ngaphandle. Ungahlanganisi inhlabathi ngemuva kokutshala, kodwa uyibeke phansi ukuqinisekisa ukuxhumana okuhle kwenhlabathi.
Izinambuzane ezinjenge-aphid kanye ne-bollworm zingase zibe izinkinga kodwa kubalulekile ukungatshali izinkomo ngokulandelana ezweni elifanayo ngenxa yokuthi bangakwazi ukuthola imatodes. Isifo esibaluleke kunazo zonke sezinkomo ziba nzima.
Ukukhiqizwa okusanhlamvu kukhetha ukulima okufana neRhinino noma Glenda. Ukusetshenziswa kwe-hay Chappy noma i-Bechuana White.

Ukuvuna Izindumba

Izindumba zivunwa okusanhlamvu lapho amaphesenti angama-90 we-pods esomile. Isitshalo sonke ikhishwa - lokhu kungenziwa ngokushesha nje lapho ama-pod aqala ukukhipha. Uma izinkomo zisetshenziselwa imifino, amaqabunga aluhlaza namapods amancane angathathwa ngesandla. Ihhoyi yezindumba ingagcinwa ku-bales noma kuma-haystacks.
Imishini yezohwebo ingasetshenziselwa ukuvuselela izinkomo, kodwa ama-pod angabuye abekwe esikhwameni bese esinyathelwa noma eshaywe ngenduku ukuze ahlukanise imbewu kusuka kumapods.

Ukukhangisa Kwezindumba

I-Cowpeas ingathengiswa kubambisenezi bezinhlamvu, abathengisi bezinhlanzi, abalimi abalingani noma izilwane zokudla zezilwane ezizozisebenzisa uma bezilondla izilwane.

Translated by Nsika Khoza