Vulawuri bya Ximilani xa Basil

© Louise Brodie

Ku Cinca Cinca Ximilani

Byala ximilani xin’wana na xin’wana xa ndyangu wo hambana kutani u ringeta ku cinca cinca eka malembe mambirhi eka nsimu yoleyo.

Mbuyelo - kuya hi hectare

Ntolovelo
Yo tsakama: 10 tonnes
Yo oma: 1 tonne
Mafurha: 8 to 10 litres
Yale xikarhi
Yo tsakama: 15 tonnes
Yo oma: 2 tonnes
Mafurha: 10 to 15 litres
Ya kahle
Yo tsakama: 25 tonnes+
Yo oma: 5 tonnes+
Mafurha: 20 litres+

Ntshovelo

Kuya hi sayizi ya ntirho wo tshovela basil swi endliwa hi mavoko xikan’we na himuchini. Kunga tshoveriwa kambirhi kumbe kanharhu kusuka eka ximilani xin’we.
Loko ku tshoveriwa basil yotsakama swina nkoka swinene kuva yitshoveriwa loko kungase hisa ni mixo kusivela leswaku yinga vuni naswona matluka yayisiwa laha yangata titimetiwa hikuhatlisa endzhaku ka ntshovelo. Basil leyitsakamaka yi hatla ku onheka loko ku titimela ngopfu leswivulaka leswaku mahiselo yafanele kuva yari e henhla ka 7°C.
Tshovela basil leyi lavaka ku omisiwa loko kukufumela kutani u tiyisisa leswaku matluka ya omile.
Loko u tshovela basil leswaku yita endla mafurha ya nkoka ti pods ta mabilomu tifanele kuva tive kona laha mabilomu ya vonakaka. Swikahle swinene kuva kutshoveriwa loko kurikarhi ku kufumela esikwini tani hileswi swingata engetelela kuhumelerisiwa ka mafurha. Unga cheleti basil leyinga lulamela ku humelerisa mafurha yankoka kuringana masiku yanharhu loko kunga se tshoveriwa.
Tsema tshindi kwalomu ka 15 kuya eka 20 cm e henhla ka misava leswaku yita kota kusala yi hluka.

Nhlayiso

Nhlayiso wa basil yotsakama wufanelekuva kwalomu ka 8°C kuya eka 10°C naswona kuringana vhiki rin’we. Uva na vukheta leswaku unga endli kuva yi vavisiwa hi xirhami hikuva u ehlisa matitimelelo ya nhlayiso. Kuvaviseka ka xirhami swivonaka hiloko matluka ya sungula kuva ya ntima.
Nhlayiso wa basil leyinga omisiwa yifanele ku cheriwa eka xibye lexinga pfaleka kutani xivekiwa eka ndzhawu leyi titimelaka, yinga oma ya nhlayiso. Ku oma kotala ku endliwa hi michini leswaku yi hatla yi oma kutani yi pakiwa.
Mafurha ya nkoka ya kahle yahlayisiwa eka xibye xa nghilazi kumbe xa plastic eka ndzhawu leyinga hola ya nhlayiso. Mafurha ya kamiwa hi steam distillation.

Switsotswani

Aphids, Beetles, Leafhoppers, Nematodes, Slugs, Snails, Thrips na Whitefly.

Mavabyi

Downey mildew, Fusarium, Phytophthora, Powdery mildew.
Kuma switsundzuxo kusuka eka vativi eka swiyimo na maendlelo ya nhlayiso kusuka eka extension officer wale kusuhi kumbe consultant.

Translated by Ike Ngobeni