Vuhumelerisi bya ti Persimmon

Switirhisiwa na Leswi Endliwaka

©Louise Brodie

Ti persimmon  i muhandzu lowu hi xitalo wudyiwaka wuri furexe, hambiswiritano, kuna tindzhawu tikulu ta vuhumelerisi byati persimmon, leti humelerisaka ti persimmons leti omisiweke. Tani hi leswi ti persimmons tingana nhlayo yale henhla ya pectin, titlhela titirhisiwa swinene eka ku endla ti  jamu na switirhisiwa swofana na chutney nati sauces ta atchar yo bava. 

Persimmon tannins ati tirhisiwa tani hi murhi waku tshungula mavabyi yo oma swirho e Japan xikan’we naku tirha tani hi mitsembyani e China, kusukela minkarhi ya khale. Tannins yisirhelela ti tissue cells, yi pfuneta masocha ya miri eka kulwa nati bacteria na switsongwatsongwani. Tannins yitlhela yipfuneta eka kuhunguta ntshikelelo wa ngati xikan’we naku lulamisa swiphiqo swale khwirini.

Vuhumelerisi bya Misava Hinkwayo

China kufikela sweswi hirona muhumelerisi nkulu wa ti persimmons naswona hirona ringana mbirhi xa nharhu eka vuhumelerisi bya misava hinkwayo. Rilandzeriwa hi tiko ra South Korea, Japan na Spain. Matiko yan’wana lawa ya humelerisaka ti persimmons i Israel, U.S.A., South Africa, New Zealand, Australia, Egypt na Chile.

Vuhumelerisi bya Afrika Dzonga

©Louise Brodie
Dew fresh Sharon Fruit.

Tindzhawu ta vuhumelerisi hinkwato tati persimmon tisukela eka mihandzu ya Sharon™ Fruit, vito leri ro xavisa ira muxaka lowu wa ndhuma swinene wopfumala tinyungu wa persimmon Kaki wa Diospyros Triumph. Muxaka lowu wa persimmon wusungule ku rimiwa endzhawini ya  Sharon Valley e Israel naswonalaha hikona kunga tumbuluka vito leri nanamuntlha wu xavisiwaka hirona. Tindzhawu leti ta vuhumelerisi titumbuluxiwile e Afrika Dzonga exikarhi kava 1990s, ngopfu ngopfu hi mapfhumba yava Mor International, ntlawa wale Israeli lowu xavisaka tinxaka tale Israel ta xibyariwa lexi xa astringent persimmon. Xikongomelo xaku tumbuluxa tindzhawu leti ta vuhumelerisi lebyi e Afrika Dzonga akuri ku engetelela nkarhi wa mphakelo wa vuhumelerisi e southern hemisphere. Eka khume ra malembe lawa ya hundzeke, tindzhawu leti ti endliwile eka tindzhawu tokarhi letinga lulamela ku byariwa ka muhandzu lowu.

Nguva ya Vuhumelerisi

E Afrika Dzonga muhandzu wa, Sharon™ Fruit wutshoveriwa kusukela exikarhi ka April kuya fika emakumu ka May naswona yikumeka kuya fikela hi August.

Tindzhawu ta Vuhumelerisi

Muhandzu lowu wuhumelerisiwa ngopfu e Dzongeni wa Cape, laha kunga xiphemu xa xifundzha xa Western Cape kutani yiyisiwa eka ndzhawu ya ARISA laha yi pakiwaka naku basisiwa kona e Buffeljagsrivier kusuhi na Swellendam e Western Cape. Loko yin’wana ya mihandzu ya Sharon™ yi xaviseriwa timakete ta laha kaya, mihandzu yotala yi yisiwa ematikweni yale handle hi xikepe kusuka e Cape Town.

Matiko Lawa ya Xaviseriwaka

©Louise Brodie

Timakete letikulu ta muxaka wa South African Sharon™ Fruit hile European Union, laha nhlayo yotala ya muhandzu lowu yinga kongomisiwa eka minongonoko yati supermarket e n’walungwini wa Europe nale United Kingdom.

Swipimelo Swa vu Thekiniki

Ti persimmons leti tsakamaka leti xaviseriwaka matiko yale handle hi Afrika Dzonga tifikelela swipimelo swa khwaliti leswi vekiweke hiva South African PPECB (Perishable Products Export and Control Board).

Translated by Ike Ngobeni