Ku Voniwa ka Cape Gulls

©Karl Svendsen
Loko taha kombisa swinene ntsakelo eka tinhlampfi, swivungu, matandza, molluscs na swinyenyani leswintsongo, Cape Gulls (Larus Vetula) yinga tlhela yidya swifuwo leswintsongo, swofana na tinyimpfu na marhole.
Cape Gull yitala kutshama eka tindzhawu tale lwandle naswona yina muvala wa ntima laha henhla xikan’we na khwiri ro basa, nhloko, nhamu na ncila. Laha henhla ka tipiku, kuna swicoticoti swobasa emakumu ka tona, kasi laha hansi katona iko basal aha kungana ka ntima kuya emakumu. Leyikulu yina matihlo yodzwihala xikan’we na vala rovonikela rotshuka emakumu laha hiletlhelo yingana nomo wa xitshopani, lowu kuya hi Dutch scientist Niko Tinbergen, swivanani swayona swa rila loko swilava swakudya.
Swinyenyani leswikulu swina timpiku letinga kwalomu ka 128 cm kuya eka 142 cm naswona switika kwalomu ka 0,6 cm kuya eka 1,3 kg. Cape gulls i swinyenyani leswikulu leswi tshamaka himintlawa leyikulu swinene etibuweni tlae lwandle. Ehandle ka ndzhawu yale Greater Cape Town, atitali kukumeka kutlula kwalomu ka ti kilomitara nyana laha kungariki na mati ya lwandle. Swinyenyani leswingana kutlula 24 wa malembe switsarisiwile xikan’we na swinyenyani leswinga haha kutlula 1 211 km kusuka e swisakeni swa swona, hambi leswi switlhelaka switlhelela eka mintlawa ya swona.

Ku Dlaya na Madyelo

©Roger de la Harpe
Tinyenyani leti titala ku hlengeletana eka tindzhawu letingana swakudya, kambe titlhela titiveka kuva tihlasela valala tani hi ntlawa, laha hi xitalo titalaka ku hlasela matihlo ya nala watona. Madyelo yatona ya fana swinene nalawa ya tinyenyani tati crows, laha loko ti hlasela ntsumbu tisungula hile matihlweni lawa se yanga pfuriwa, nomo xikanwe na xirho xale xihundleni.

Vulawuri

©Karl Svendsen
Seagulls i tinyenyani letinga sirheleriwa, se van’wamapurasi vafanele kukuma mpfumelelo kuva va tilawula. Ku sivelela nhlaselo, hambiswiritano, swikahle kuva ku hungutiwa swakudya leswingariki swa ntumbuluko, hikuva ku antswisiwa malahlelo ya malakatsa. Swibye swo chela thyaka swifanele kuva leswi hlayisekeke, swo phamela eka swona tinyenyani swifanele ku susiwa xikan’we na swibye swa swakudya swa timbyana kumbe swimanga swifanele kupfaleriwa eka tindzhawu ta nhlayiseko.
Swisirhelelo swa mpfumawulo na leswivonakaka tani hiti reflectors kumbe ti scarecrows, tinga tirhisiwa ku chavisa swinyenyani leswaku tiya kule na swifuwo naswona magoza yafanele kutekiwa kusirhelela swifuwo loko swiri e khombyeni. Swa xisati leswinga biha emirini tani hi xikombiso, swifanele kususiwa kuya eka tinkamba letintsongo, laha swi olovaka kuva kuva na murisi loyi angata risa swifuwo leswi, mavhiki nyana loko swinga se ya tswala naswona swita tshama kona ku ringana loko vana vangahari e khombyeni. Kukuma vuxokoxoko tihlanganise na Predation Management Forum Secretariat.

Translated by Ike Ngobeni