Lelala-tau ka Kakaretso

© Louise Brodie

Lebitso la saense: Asparagus officinalis
Lebitso le tlwaelehileng: Asparagus

Tlhaloso ya Dimela

Lelala-tau ke semela se sa fetoheng kapa setlama se tswang ho lelapa la Asparagaceae. Semela sena se hola ka tlasa lefatshe, se tsejwang e le moqhaka. Ditholwana tse ngata di hlaha ho tloha moqhakeng ebe di hlaha ka hodima mobu mme ena ke karolo e kotulwang le e jewang. Dihlahiswa tsa lerumo kapa lelala-tau di kotulwa ha di se di le ncha mme di sa ntsane di le bonolo ebile di le monate, ha di se di hodile ho fihlela di le pakeng tsa 15 le 20 cm ka hodima fatshe. Haeba marumo a dumellwa hore a hole ka nkane ho ntlha ena a thatafallwa mme a hlahisa dimela le makala a matla mme a na le mmamauwane jwaloka makgasi.
Semela sa lelala-tau se ka hola ho feta bolelele ba dimithara tse pedi. Ho tloha makaleng a mangata a makgubedu a monokotshwai a tla theha mme a fetohe peo e sebedisetswang ho phatlalatswa. Ha semela se tswela pele nakong ya hwetla kapa mathwasong a mariha, makala a ka kguwa mme a bokellwa bakeng sa peo e amanang le yona.

Ho Sebedisa

Lelala-tau e jewa jwaloka meroho e phehilweng, e phehilwe ka metsi, e hadikilweng kapa e le tala ho salate. E na le divithamine tse ngata A, B6, C, E le K hape e na le mefuta e phahameng ya folate, calcium, iron le protheine. Ho bolelwa e thusa ho thibela majwe a diphio. Lelala-tau e boetse e na le blanche le ho rekiswa ka makotikoti.

Ditlhoko tsa Mobu le Ditokisetso

Pele o lema etsa moemedi wa mobu le tlhahlobo ya tshimo e lokelang ho lengwa. Lelala-tau e ka dula e hlahisa ditholwana, sebakeng se tshwanang, ka dilemo tse 15. Ka lebaka lena, ho lokisetsa mobu ho bohlokwa haholo. Lelala-tau e molemo ka ho fetisisa hodima mobu wa lehlabathe le o letsopa. E ka lengwa mobung o nang le pH e pakeng tsa tse tsheletseng le tse supileng. Kgwedi pele ho temo mobu o lokela ho hahola ka botebo ba 600 mm ho lokolla mobu. Haeba mobu o le motswako o moholo mme pH e tlameha ho fetolwa, jwale dilaka di lokela ho kenngwa ho tlisa pH hodimo ho tse tsheletseng.
Hona jwale mobu o lenngwe haholo mme o fetoha pakeng tsa 400 mm le 500 mm. Hona jwale manyoro a hao a ka pele a dimela a ka sebediswa mobung hammoho le kalaka. Kgwedi hamorao ha o se o le mothating wa ho lema, sebedisa sethopo sa hao sa pele sa dikhemikhale mme o kopanya sena ka mobu o ka hodimo ho 20 cm ka mohoma wa disc. Sena se boetse se hlwekisa le ho beha sebaka sa hao sa ho lema mme se fedisa mofoka leha e le ofe o tshwereng. O se o loketse ho hula meedi ya hao ya ho lema mme o qale ho lema meqhaka ya hao ya kgalase.

Boemo ba Lehodimo

Lelala-tau e ka hlahiswa boemong bo bongata ba lehodimo. E molemo haholo ha dicheso nakong ya tlhahiso kapa nakong ya kotulo e le pakeng tsa 15 ° C le 26 ° C. Dithempereichara tse phahameng di fella ka disebediswa tse ngata ka marumo, di etsa hore di se ke tsa ipiletsa haholo ka hona ke tjhelete e fokolang haholo. Mahlasedi a ka tlaase ho 12 ° C a bakwa ke kgolo e diehang mme kahoo dihlahiswa tse tlaase.

Dintho tse Hlahisitsweng

Mary Washington, California, 500, Connover's Colossal le poone e nyadisitsweng e nnileng eya boptjwa ka ditshobotsi tse ikgethang; jwaloka dipalesa tse nyane tse telele le tse matla le ho hanyetsa mafu a itseng. Mefuta e meng ya tse nyadisitsweng ke UC66, UC72 le UC157. Ha ho kgethwa mefuta e fapa-fapaneng kapa e fetang e le nngwe ho eletswa hore o bue le mookamedi wa hao wa diphallelo kapa setsi sa peo sebakeng sa hao bakeng sa keletso.

Translated by Bongani Matabane