iCarob njenge Kudla Kwetilwane

© Zeynel Cebeci
Unripe carob pods are green. The brown pods are harvested onto a net or canvas on the ground.
Lesihlahla lesihlala siluhlata se carob lesikhicita emakhasi lamakhulu laluhlata, labese ajika abansundvu nasekavutsiwe. Lamakhasi atfwala tinhlavu letinongotelako letinsundvu leltiphindze-tilinani. Uma setisiliwe, letinhlavu tikhokha lokusashaphisi lokusetjentiswa ekutiyiseni tintfo letikudla.
Lamakhasi lanongotelako, lasetulu nge fibre adliwa ngemahhashi, tinkhomo, tingulube, timbuti kanye nabologwaja. Ungatiphi tinkhukhu. Emakhatsi lagcwele (kanye netinhlavu leticine kakhulu) kumele tigaywe emshineni wekugaya. Tinhlavu te carob ticine kakhulu ngaphandle kwekutsi ngaphambi utidle, kungamele wengcise lokungakagayeki entfweni yekugaya yetilwane. Tinhlavu te carob titfwele emaprotein langaba ngu 18% kanye na 42 – 46% weshaphisi. iCarob iphakeme nge tannins futsi kumele ingenti ngetulu kwa 10% yekudla kwetilwane. Lena tannin ingenela ngemaprotein ngekugaya. Lokuyimphuphu kwe tinhlavu te Carob kuphakeme ngemaprotein futsi kusetjentiswa etinkhomeni letilunyuliwe njenge kudla kanjalo nakumabhisikitsi etinja. Lemphuphu ye Carob iyancibilika malula emantini futsi ingasetjentiswa njengekudla kwetingulube letincane letilunyuliwe, ematfole kanye naletinye tilwane.
Labanye bafuyi bapha icarob kumahhashi njengencenye yekudla lokupholile’ (lokune fibre lephakeme) noma kungena esikhundleni sashukela njenge liquorice. Lamakhasi agaywa emshineni, kepha lamanye emahhashi adla lamakhsi anjalo kusuka emhlabatsini.
iCarob njengekudla kwabologwaja kwavelwa esifundzeni semaEgyptian kutsi kwatfolwa kutsi kufaka 5% wemakhasi ecarob ekudleni kungetelela lokusebenta kwabologwajwa labakhulako.

iCarob yeTimvu ne Timbuti

iCarob njengekudla kwetilwane kwetimvu kwatfolwa elucwalingweni lolwentiwa ngu Kahramanmaras Sutcu Imam iNyuvesi lese Bursa, eTurkey. Kwatfolwa kutsi lamakhasi ecarob onkhe ayintfo lekahle lenika emandla njengentfo letsite yetimvu, kepha kungetetela kwemaprotheni kutodzinga uma emakhasi emacarob afakwa ekudleni kwetilwane.
Ngesifundvo sekudla lokwentiwa sase Italy, kwwatfolwa kutsi emakhasi ecarob anemaprotheni lenele kanye nemandla kwentela kufika ekunakekeleni kanye nakutidzingeko tekupha timbuti kanye netimvu etigodzini letilihlandze lelisemkhatsini. Ekudleni kwetimbuti, kudla lokutfwele linani lelitse lefibre ngendlela yemakhasi ecarob (26%) kanye ne beet lephushutiwe (27%). Lenandlela ingamelela kudla lokuphansi ngelizinga.

iCarob njenge Kudla kweTingulube

iCarob ilungelel kuba kudla kwetingulube. Lwati lolwentiwa ipulazini lwetingulube eGreece lelibuke indlela yekupha icarob kwalimata lizinga lenyama etingulubeni. Tingulube letincane setiphelele letalunyulwa tatiphiwa lokudla, titfwele kume 0 kuya ku mashumi lasikhombisa nesihlanu noma likhulu noma likhulu nemashumi lamabili nesihlanu ema g emakhasi ecarob ngeli kg ngekudla. Imiphumela ikhombisa sisindvo semitimba kutsi sasiphakeme ngekungetwa kwemkhasi ecarob langemashumi lasikhombisa nesihlanu noma lalikhulu ema g/kg. kusetjentiswa kwemakhasi ecarob ekudleni kwetingulube esigabeni lesilikhulu nemashumi lamabili nesihlanu semag/kg ekudla akaze abenekutsintseka esisindvweni semtimba. Emakhasi ecarob ngaloko kubonwa kutsi akudlla lokukahle kwekukhuluphalisa tingulube.

Lababuke tingulube kanye naDokotela wetilwane Jim Robinson, ubuka kutsi kusetjentiswe emacarob lakahle langekho ngetulu kwa 5% ekudleni futsi ubona kutsi kuphiwe tingulube lesetikhulile kucala kwentela kubuka titowentanjani. Le tannin lephakeme kanye netigaba tashukela tivama kuvala kufuna kudla kwetingulube letincane, noma nje emandla latfwele angaba kahle. Chubeka ume kulo 5% njengendlela yekonga ngaphandle nangabe le carob ikhokhwa phindze itsengiswe ngeluhla lehamba balo. Ngulapho ke ungatama khona kukhulisa kutsi kube ngu 10% kwekudla kwakho lokuhlanganisile.

Yati Kutsi: Lwati ngelwemfundvo futsi lwetintfo temfundvo kuphela futsi lungatsatfwa njengesecwayiso sema nutrition. Lolowati akukabukwa kutsi lumelele secwayiso noma kwakhiwa kwekudla lokunikwa ngemanutrition etilwane.

Translated by Phindile Malotana