Ka Moo o ka Thomago Bolemi ya Dinose

© Chris Daly

Go boloka dinose e ka ba setlošabodutu sa ka ntle sa go kgahliša, eupša gape, e ka godišwa bjalo ka kgwebo ya dinako tšohle. Kgwebo ya poloko ya dinose e tla kgona go tšweletša ditirelo tša tulafatšo le go tšweletša ditšweletšwa tša go swana le todi, propolis le dikonokono ebile e ka kgona go ruta le go ruta balemi bja dinose ba bafsa.
Poloko ya dinose, le ge go le bjalo, ke mošoma wo boima, eupša go na le moputso le setlošabodutu se sennyane sa todi. Intasteri ya dinose ya Mokgatlo wa Afrika Borwa (SABIO) e fapantšha magareng ga poloko ya dinose bjalo ka setlošabodutu (le ye nngwe go mapokoso a 100) le ba boloki bja dinose ba kgwebo bao ba laola mapokoso a go tšwa go 10 000 go fihla 800. Moleminyane le motlhabollo wa balemi bja dinose a ka ba le mapokoso a 10 go 150. Gantši di dula di laolwa ka ditho tša mohlakanelwa goba bjalo ka tlhabollo ya setšhaba. Pele ga ge o thoma go boloka dinose akanya se:
Go boloka dinose go swana le go laola diruiwa - o swanetše go di hlokomela le go kgonthiša gore di bolokegile, di na le dijo, meetse le gore go na le sekgoba sa go gola. Gape, go boloka dinose gka ba mošomo o boima. O tla swanela go šoma ka mapokoso a boima a tletšego ka todi le go šutiša dinose go tšwa go lepokoso le lengwe go ya go le lengwe go dira tulafatšo. Mo nakong ya selemo, o tla swanela ke go hlahloba mapokoso ka beke - go laetša ge dikholoni di na le magoši, sekgoba se se lekanego sa go katološa brood le go lekola ka malwetši.

Dilo tše di nyakegago go boloka dinose

©Chris Daly
Ge o thoma poloko ya dinose, o tla nyaka dilo tše nne:
O tla swanela go ithuta ka ga dinose le poloko ya tšona. Sa mathomo ke kwešišo ya motheo ka ka sehlopha sa dinose ( se bitšwago kholoni) beakantšwe ya sona. O tla nyaka gape le go tseba ka ga physiology ya dinose, malwetši a dinose, mešomo ya go fapafapana ya dinose ka gare ga mapokoso le ka moo tšomo ya todi ya dinose e kgoboketšwag (kgoboketšwa dijo) ka tlhago.
Sa bobedi seo molemi wa dinose a swanetšego go se tseba ke lefelo la go bea mapokoso a mathomo. E ka ba mo lefelong la mehlare ya dikenyo, mehlare ya dikota (mohlala, eucalyptus) goba tšhemo ya khukhuša ga dibjalo (mohlala, dieiye).
Sa boraro molemi yo mofsa wa dinose tla hloka mapokoso a dinose le kholoni ya dinose. Lepokoso le botse le tla ba bonolo go šoma, le tla boloka dinose mo lefelo le bolokegilego le go fa lefelo la go aga sebopego sa go swara todi go godiša bana ba tšona.
Sa mafelelo, go bohlokwa go ba le diaparo tša maleba (go thibela gore dinose di go lome) le didirišwa tše dingwe tša motheo wa go boloka dinose.

Kgonthiša gore ga go na aletši ya dintho tša go loma ke dinose. Gopola, gantši aletši ga e bonala mo mathomo, dialetši di ka thoma go tšwa ka morago ga go lomiwa gantši. Bolela le ngaka ya gago nepagetšego gore o swere dihlare tša go nepa.
Balemi bja dinose ka moka ba swanetše go ingwadiša le Kgoro ya Temo, Kagodikgwa le Boruahlapi (DAFF). Ngwadišo e tla dirwa magareng ga 1 Janaware le 31 Matšhe gomme ga e lefelwe. Nyaka DAFF, ‘fomo ya ngwadišo ya balemi bja dinose”.

Translated by Lawrence Ndou