Boitsebišo Bja Honey Badger

©Karl Svendsen
Honey Badger (Mellivora capensis) ke seamuši se se bogale, sa letlalo le lekoto, ke ka lebaka leo South Africa’s first Infantry Combat Vehicles e tšerego leina la yona go tšwa go laina la Seafrikanse, Ratel. Di hwetša maina a tšona a Seisimane go tšwa go lerato la tšona la go hlasela lepokosi la dinose, yeo mo nakong ye e fetilego e feleditše ka dithulano magareng ga tšona le batšweletši ba todi.
Honey badgers di na le sebopego sa go tia le maoto a kopana. Kudu kudu di na le mmala wo moso le methalo ye silibere stripe mo dithong tša ka fase, go akaretša le godimo ga hlogo ya bona. Di na le mosela o mokopana, wa go ba le sethokgwa yoo o emago thwii ge di sepela. Tše kgolo di kgona go gola go fihla 90 cm go ya go 100 cm ka botelele e be di kala 8 kg go ya go 14 kg. Go swana le magotlo, di lokolla seela sa go nkga ge dila tlase ga kgatelelo.
Tše tona le tše tshadi di tla kopana matšatši a mmalwa go tswadiša. Ka ge e le gore ga go na sehla sa tswadišo, bana/cubs ba ka belegwa ngwaga ka moka.
Bana/Cubs ba belegwa ka aapono ebile ba le difofu ka gare ga lesoba leo le beakantšwego ke tše tshadi, ka morago ga nako ya kgolo ya dibeke tše di šupago. Go belega ngwana/cub e tee fela ka nako e tee. Ngwana/cub o išwa go lesobeng lengwe le lefša matšatši a mmalwa go fihla a ikemišeditše go felegetša mme go tsoma ka morago ga dikgwedi tše ka bago tše tharo tša mengwaga. Mahlo a bana/cubs a bulega fela ge di swara dikgwedi tše pedi.

Go Bolaya le Mokgwa wa Phepo

©Karl Svendsen
Honey badgers bakwago ke diphoofolo tša go ja nama, se sengwe le se sengwe seo se lego se se nnyane se ba setsongwa, go tloga go dikhunkhwane tše di bafsa go ya go dikwena tše nnyane. Kudu kudu ke ditsomi, eupša di ka tsoma gape goba go go utswa dijo tša diruiwa tše dingwe le ditšheladitlakala.
Di šoma kudu bošego mo nakong ya dikgwedi tša selemo tše borutho le ka gare ga letšatši mo dikgweding tša go tonya tša marega. Mo mafelong a di sa tshweneyego, gantši di šoma mesong le ka mathapama.
Tšeo di hlolago tshenyo di na le go bolayaka diruiwa tše nnyane, di hlasela kudu diphoofolo tša gae, dinku le dipudi kudu. Go ya ka Predation Management Manual, ga nke di bolaya setsongwa pele di ja, di ja mašoba a ka gare ga setsongwa le ka nako ye nngwe di gagola dithi ntše setongwa se sa phela.
Ke palo ye nnyane fela ya mokgopa e tšewago, gantši nama yam o sefahlegong, go swana le ka nko, digoba goba leleme. Gantši setsongwa se a gagolwa go tšwa ka fase e be se bulega, gwa ba le lesoba mo sehubeng.

Taolo

©Marinda Louw
Balemi ba swanetše go ba le tumelelo ya go bolaya goba ya go tloša honey badgers.
Honey badgers di na le bokgoni bja go epa ebile di na le manala a bogale, ao a kgontšhago gore di gagole bonolo mo nneteng ya motato. Go iša diphoofolo ka lešakeng, bahlokomedi le bahlokomedi ba diruiwa ke mekgwa ya go nepa ya go šitiša tahlego.
Badger Friendly Label e tšweleditšwe go laetša tšweletšo ya todi ka tsela yeo e sa gobatšego badgers. Bontši bja batšweletši bja todi ba fenya mathata ka honey badgers, ka go godiša mapokisi a bona a dinose metara go tšwa ka mo fase ka go bofelela mapokosi go masoba.
Go ya ka South African National Biodiversity Institute and Endangered Wildlife Trust Ditshenyo tše hlotšwego ke honey badgers di fokotšegile ka 66% magareng ga 2001 go 2009, ka lebaka la kaonafatšo ya mapokisi a dinose a mekgwa ya tšhireletšo.

Translated by Lebogang Sewela