Umbethe Kanye Nentjalo

© Louise Brodie

Eendaweni ekulinywa kizo lapha umbethe ungona khona iintjalo, kutlhogakala bona kutlhogonyelwe kuhle iskhathi sokutjala ukunciphisa ukonakala kwentjalo lokha nazitjaliweko. Nciphisa ukuloba iintjalo, zoniwa mbethe walada, ngokobana utjale iintjalo ezizwelako kwaphela ngemva kokobana iskhathi sokobana kube nombethe sidlulile lokhu ngeze kwarhonakala ngaso soke iskhathi, ngebanga lokobana ungaloba inani elihle.

Eliza nokobana kube nguwe wokuthoma orhweba ngemikhiqizo yakho eemarageni. Ukulotjwa kwentjalo, ngebanga lokoniwa mbethe, kungakhandelwa ngokobana utjale phakathi nanyana encenyeni yesibili yehlobo. Iintjalo zabe sele zikhulile nakuthoma umbethe.

Kuyarhonakala kobana wenze bona iintjalo zakho uzivune msinya ngokobana utjale amaplantjisi ngokuwavikela, ngokobana ufake amathaneli amancani, ekugcineni kweskhathi sokuphela kombethe. Lokha ingozi yombethe nasele idlulile, amaplantjisi la angatjalwa emasimini.

Abalimi abatjala enarheni encani esifundeni se-Eastern Cape batjala isphila ngokusebenzisa amaplantjisi, ukwenzela bona babe nesphila esihlaza msinya.

Uzivikela Njani Iintjalo Embetheni

©Zeynel Cebeci

Amathaneli wemasimini
Ungakha amathaneli amancani ngokusebenzisa itjhwaratjhwara eyondileko edlala indima yokuba ma-greenhouse. Itjhideli kutlhogeka kobana lisekelwe ngaphezu kwamaplantjisi begodu livalwe yihlabathi ukulikhandela kobana lingaphephuki. Lokha amazinga womtjhiso wangaphasi kwetjhwaratjhwara atjhuguluka atjhisa khulu, kungatlhogeka kobana ivulwe kungene umoya. Vula itjhwaratjhwara nanyana uyisuse emini nange kurhonakala.

Qiniseka kobana ususa zoke iinqephu zentjhwaratjhwara eziseleko ngemva kokuvuna ngebanga lokobana zingaba yingozi eenlwaneni ezidla utjani endaweni leyo.

Ama-Greenhouses kanye namathaneli
Eendaweni ezinombethe khulu, imirorho itjalwa kuma-green house nanyana emathanelini. Nanyana kunjalo, lokhu kungabiza begodu kutlhoga ukutlhogonyelwa, kodwana ngokwenza njalo ungakhiqiza imirorho eminengi.

Inzuzo ekulu yokukhiqiza imirorho kuma-greenhouse itholwa lokha nakwenziwa njalo duze kwemaraga ezikulu (emadorobheni) nanyana lokha nakurhwetjwa ngayo duze (kwamadoyelo wemphaphamtjhini). Isibonelo esihle ibonwa eduze kwe-Krugersdorp. Iindawo ezilima ngokusebenzisa ama-greenhouse lezi ziseduze khulu ne-O.R Tambo International Airport.

Iingadi zenthelo kanye nemvini
Ngeminyaka yobo-1950 i-oli yemodere edala yatjhiswa ngamadromu engadini yama apula kanye namapiyeri e-Koue Bokkeveld, endaweni ezintaba esifundeni se-Western Cape, ebusuku lokha kwakulindwe kobana kuzokuba nombethe. Lokhu kwaletha umtjhiso kanye nentuthu begodu kwasilaphaza ibhoduluko.

Ngeminyaka yabo-1960 basebenzisa ama-overhead spinkler ngokusebenzisa amaswitjhi we-thermocouple lokha amazinga womtjhiso asemoyeni nakehlako. Kwanje, ama-overhead spinkler sele ajanyiselelwe nge-drip kanye nama-micro-sprinker afakwa phasi kwehlabathi, abasawasebenzisi ama-sprinkler aspreya ngaphezulu ukuqeda umbethe. Eenkhisini ze-Napa e-California, amahitha wegezi anamafeni amakhulu avuthela umoya otjhisako emvinini ukuqeda umbethe.

Translated by Busisiwe Skhosana