Ukudla Kokuzaliselela Okwenzelwe Iimbuzi

©Marinda Louw
Imbuzi ithola izakhi ezinengi lokha idla utjani begodu itlhoga kudla iskhathi esingaba ma iri ayi-6 ukuya ku – 8 (ukudla utjani) kanye nokukhambakhamba (zidla amakari).
Ukupha imbuzi zakho ukudla kugcile ekutlhogonyelweni kwahlathi ukwenzela bona ukondlela okutlhogwa silwane kwenziwe kukudla kwaso ukudla kwemvelo ngobunengi ngendlela ekungarhoneka ngayo. Lokha ikwalithi yokudla iphungukha khona ngeskhathi sesomiso umlimi utlhoga ukuzipha ukudla okungezelweleko. Ukudla kokujamiselela akujamiseleli ukudla kwemvelo okudliwa zimbuzi, kuzaliselela lokho okutjhodako.
Ukudla kwemvelo kukudla okuthengekako kweembuzi begodu inani lomkhiqizo lizokukhuphuka lokha nawufaka ukudla okujamiselelelako, kodwana ukudla kokujamiselela kuba ngokuqakatheke khulu, khulukhulu lokha imbuzi zimithi sele zizokuthola abantwana nanyana ngamalanga wokuthoma wokumunyisa. Iintlhogakalo zokudla kwembuzi eduna ephawuliweko nanyana ipongo eyomileko pheze zifane, kodwana lokha imbuzi nayi munyisako itlhogakalo yezakhi zomzimba zizokukhuphuka ngaphasendi adlula ayi-50%. (Ukudla kokujamiselela kwembuzi ephuwuliweko kuzokuba nomphumela omuhle lokha kunesomiso, nanyana lokha sele ziyokuhlatjwa.

©Marinda Louw
Ukudla kokuzaliselela kufanele kufake hlangana imihlobo emine eyahlukeneko yokudla kweembuzi ukuqiniseka bona kulinganisekile. Ukungezelela, ukudla kwembuzi kutlhoga bona kumumathe amandla kanye namaprotheyini okwenza bona kubenepilo. Ngalokhu ukudla kweembuzi (cowpeas, alfalfa) kuzele amaprotheyini. Ukudla kweembuzi okubekiweko (kufanele kubekwe endaweni eyomileko ukukhandela bona kungabanjwa yisikghoro begodu kungasetjenziselwa ukupha imbuzi ngeskhathi sesomiso.
Sebenzisa i-concentrate feed, engaba yi-400 g qobe lilanga embuzini ezingasimithi esele zizidala, njengokudla kokujamiselela. Ukuhlanganiswa kwemihlobo emibili ukuya kwemithathu ye-concentrate ukuqiniseka bona zithole amandla kanye namaprotheyini alingasiniweko. Kungafakwa isgobho setswayi kanye namaminerali ahlanganiswe namavithamini ukuqiniseka bona zithola amavithamini kanye namaminerali eziwatlhogako.
Ukudla kweembuzi okuzele amandla,sphila, i-barley, isphila ekwenziwa ngaso utjwala kanye nembewu ne-cotton seed oil cake meal. Hlangana nokudla kweembuzi okuzele amaprotheyini kubalwa i-soya bean meal, cottonseed oil cake meal and brewers' grains. (I-Brewer’s grains manasa asala lokha nakugayelweko)
Ukunikela imbuzi umthombo omuhle we- nitrogen kanye namandla, ungakwenza ngokuzikhothisa i-urea-molasses block. Lokhu kuzozikurhelebha bona zirhunyeze ukudla kwazo ncono, khulukhulu lokha kusikhathi sesomiso. Zibeke esimumathini esivulekileko, phezulu ingasi seflurini ukwenzela bona zoke imbuzi zizokurhona ukulikhotha lokha nazirhalelako.
Amanzi ahlwengekileko kufanele ahlale akhona nanyana ziphiwe wona okungasenani kane qobe lilanga iimumathi zamanzi kufanele zihlale zihlwengile zinganabo ubulwembu.
Ukuthola ilwazi lokobana imbuzi ziphiwa njani ukudla thinta udorhodere wakho weenlwane, nanyana umthengisi wokudla kweenlwane.

Translated by Lizzy Shongwe