iSewula Africa Ngonyaka ka-1984 Itlolwe ngu-Rev. Desmond Tutu

Ikoyoko Ebhodlako

©Eric Miller

Ngonyaka ka-1984 urhulumende wathula umthethosisekelo, okhabe unguvuthondaba wamapholisi wokukhethululwa kwabantu abanzima. Abantu khange bayivume begodu ngoRhoboyi wonyaka ka-1984 kwathoma imiguruguru. Abantu abanzima abangaphezu kwe-1 200 babhubha kusukela ngoRhoboyi ka-1984 kanye no-1986.

Abantu abanzima abanengi babulawa mapholisa abonogada, pheze ingathi zimpukani. Abantwana gade babotjhwa babulawe. Kubikwa bona pheze abentwana abayi-50 badutsulwa ngemva emigogodlheni ngaphandle kwekhotho. Akhange ngizwe amakhuwa akhuluma bona atjhwenyekile ngokutlhaga kwabantu abanzima. Loyo bekumtlhago wamarerhe wabantu abanzima. Kwathiwa sele kwenze amano wombuso we-state of emergency.

Ngosondo wamagudi, ngabona ikoyoko ibhodla e-Highway yeSoweto. Ngomvulo wamagudi encenyeni yethu yeSoweto, nekuyincenye ethulileko, kwadlula amakoyoko amane emzinami.

Umfazami wathi amasotja afikile – amasotja gade asese sesgoga ngemva kwecomferentsi ye-Durban yefundo eyathatha isiqunto esinesibindi ngabentwana abahlala eskolweni, sabanamajoni anganazwelo atjengisa amandla wabo wobujoni nanyana gade azi bona ukubakhona kwamajoni esgoga kuyabathusa abantu.

Sihlangene Njengesitjhaba

©Eric Miller

Ayikho into eyatjhiwo nguMnumzane uBotha eyangenza bona ngikholwe bona yena norhulumende bazimisele ngokuqeda urhulumende wegandelelo. Wathi sisitjhaba sinye begodu njengombana sigidinga sisitjhaba esingalinganiko-umbhedo wama-bantustans ayingozi.

Nangabe sisitjhaba sinye, kungebanga lani iKwandebele ifuna ukuzijamela, kungebanga lani abantu beMoutse bafela ukuninana ngobuhlanga na? bekuzokuphela imithetho yamapasa sithi 'Hurrah!' njeke sizwa bona indawo izokutjhugululwa ibe lidorobha kuzokuba ne-lidorhobho elihlelekileko. Ngebanga lokobana abantu abanzima bajanyiswa ekutheni baphuquke, kuzokwenziwa kibo kwaphela na, begodu kuzokumela kulawulwe ukuphuma nokungena kwabo.

Bese kwaba nendaba ezimbi zokobana u-Dr van Zyl Slabbert kanye no-Dr Boraine bayasula. Abosondaba badlala indima yabo. Abobaba ababilaba gade bakhombisa bona ipalamende yeSewula Africa mdlalo. Ihlangano ye-PFP ihlale itjengisa iphasi bona ithatha ipalamende yedemokhrasi lokha sinenarha ebuswa yihlangano yinye, enegandelelo khulu nengakalungi begodu enelunya lokha nayilwa nezinye iinhlangano eziyiphikisako.

Sadingiswa, sabotjhwa, sabekwa imilandu yokulinga ukuketula urhulumende abentwana bethu gade bafa! Inarha yethu gade ibluya beyitjha. Kodwana gade kunenlokotho ezihle hlangana kwabantu bemibala ehlukeneko eSewula Africa. Asingayoni. Singahlala soke njengabantu, umndeni munye, abantu abanzima nabamhlophe sisoke.

Translated by Busisiwe Skhosana

UDesmond Tutu

Ngomunye wenkutana ezithandwa khulu zeSewula Africa, uDesmond Tutu waziwa khulu ngokulwela amalungelo wabantu begodu ngonyaka ka-1984 wathum...more

Ipilo ka-Desmond Tutu: Nasiyiqala Kafitjhazana

Ngezi 7 zakaSewula ngonyaka ka-1931, kwabelethwa uDesmond Mpilo Tutu, owabelethwa ngutitjhere uZacharia kanye no Aletta (okhabe angunomakhwi...more