Zwine zwa ita uri Nguluvhe i Balelwe u Tshimbila

©National Pork Board and the Pork Checkoff, Des Moines, IA, USA
Non-slip flooring: Non-slip flooring will help to prevent injuries.
Vhathu vha Afrika Tshipembe vhane vha bveledza ṋama ya nguluvhe - South African Pork Producers Organisation (SAPPO) kha nguluvhe dza mbuyelo zwine vha shumisa musi vha tshi khou khou bveledza, vho amba zwithu zwi tevhelaho uri ndi zwone zwine zwa vhanga vhulwadze ha u balewa u tshimbila na u oma lurumbu kha nguluvhe.

U Vunḓea ha Marambo

©National Pork Board and the Pork Checkoff, Des Moines, IA, USA
Sows on sawdust: Bedding may obtain infection causing bacteria.
Nguluvhe dzi nga vunḓea marambo tshifhinga tshinwe na tshinwe, zwi tshi khou bva kha u vhaisala na thaidzo dza marambo. Nguluvhe ine yavha na rambo ḽo vunḓeaho, hune ha vha uri ho vunḓea ahu khwaṱhi, hune havha uri ho vhaisala hunga balelwa na u tou takuwa fhasi, hu nga kha ḓi vha ho zwimba na hone i tshi khou tshimbila iya vha i tshi khou ita phosho.
Marambo ane avha uri o vunḓea kana u vhaisala, zwi nga tinywa nga u ṱhogomela, na nga fhasi huna havha uri ho oma na u sa dzi dzudza dzo ḓala. Vha SAPPO vha amba zwa uri nguluvhe dzina dza u shavhisa uri mutakalo wayo uḓo ya phanḓa u tshi khou tshinyalelwa na u tambula.

U Vhaisala ha Muṱoḓo na u Zwimba

U vhaisala ha muṱoḓo kana u zwimba zwi nga vhangiwa nga u vhaisala ho itwaho nga u wa tsini na muṱana, musi tshifuwo tshi tshi khou sokou ḓi vhumbuludza na usokou ḓi posa zwi ya lemela. U kavhiwa sa tsumbo zwi tshi khou bva nga u lunwa kha mutshila zwi ya ḓisa u zwimba kha mutshilitshili. Hezwi zwi nga ḓisa nyimelo ine wa nga wana nguluvhe i tshi dzula yo dzula sa mmbwa i tshi khou tou kombetshedza milenzhe uri i takuwe kana ya dzula yo tou lala.
Musi ri tshi ḓa kha marambo ane avha uri o vunḓea, zwi nga thivhelwa nga u kona u i ṱhogomela nga zwithu zwo vhalaho u kulumaga fhasi ha dzula ho oma na u sa dzi vhea dzi nnzhi nnzhi. Hu fanela hafhu u londiwa uri hu sa shumiswe zwithu zwine zwa nga vhaisa mutshila, zwine kanzhi zwa vhangiwa nga musi dzo dzula dzi nnzhisa fhethu huthihi, ha sa vhe na fhethu ho linganelaho hune dza nga ḽela hone na u ḓalesa ha malwadze. Zwilonda zwine zwa vha uri zwo no lafhiwa, zwi nga fhola nga u awela, fhedzi arali dzo vhaisala vhukuma zwi nga itea dzi sa fhole.

Thaidzo dza Marambo

©National Pork Board and the Pork Checkoff, Des Moines, IA, USA
Piglets should receive balanced rations to prevent nutritional deficiencies that may lead to bone problems.
Marambo ane avha matete a vhangiwa nga usa ḽa zwavhuḓi ha nguluvhe hune wa wana nguluvhe i tshi khou ṱahalelwa nga calcium na phosphorous. Tsumbo dza u ṱahalelwa nga pfushi dzi ya kona u vhonala mathomoni dzi tshi kha ḓi bveledzwa, musi hu tshi vho sokou mela marambo hunwe na hunwe kha nguluvhe dzine dza khou hula. Ngeno huna uri tsumba dzwadze dzine dza fhedza dzi tshi khou vhonala u lenga ndi dzone dzine dza fhedza dzi tshi khou vhanga uri hu vhe na marambo ane avha uri ha ngo khwaṱha, zwa sia uri nguluvhe ya hone i ṱavhanye u ṱhavhiwa. Nga murahu ha musi vho vhona nguluvhe i tshi khou ṱhobila kana i sa koni u vuwa.
U shavhana na hovhu vhuthada vho rabulasi vha fanela ufha nguluvhe dzavho zwiḽiwa zwine zwa vha na mutakalo u swikela dzi tshi hula tshoṱhe. Vho rabulasi vha fanela u ṱhogomela mushumo une wa vha hone nga mulandu wa u ḓala ha maḓi kana u ḓalesa ha iron kana zwithu zwine zwa vha uri zwo khwaṱha ngauri dzi nga balela u mila hedzo dzi mineral, zwine zwa nga sia dzi na vhuthada ha milenzhe. Dzi nga fhiwa calcium kana phosphorus nguluvhe dzine dza vha dzi tshi khou tambudzwa nga pfushi, fhedzi nguluvhe dzine dza vha uri dzi khou balelwa u tshimbila dzi fanela u ṱhavhiwa.

Nga Arthritis

©Glenneis Kriel
Arthritis inga vhangiwa nga musi yo kavhiwa nga zwitzhili, kana musi nguluvhe dzo khwaṱhesa kana nguluvhe dzine dza vha dzi tshi khou hula nga u ṱavhanya. Dzine dza vha dzo kavhiwa unga dzi vhona nga u ṱhobila, dzi sa funi u vuwa, dza vha na mbabvu dzine dza vha uri dzo zwimba, dzine na musi u tshi dzi kwama dza vha dzi tshi khou fhisa.
Nḓila dza u thivhela arthritis, u fanela u kona u langa zwitzhili, wa shela mushonga kha dzine dza khou bva u bebiwa na u langa zwiḽiwa zwine dza ḽa na u guda zwa kubebele. Nguluvhe dza mbuyelo vha tsivhudza vho rabulasi uri vha ambe na vha ḓivhi nga ha u mushonga, ngauri arthritis iya kona u lafhiwa nga antibiotics. Arali yo vhaisala hafha hune havha uri ho ṱangana hone marambo, naho zwo ralo unga wana thandululo uri i yo ṱhavhiwa.

Mulimo

©National Pork Board and the Pork Checkoff, Des Moines, IA, USA
Care should be taken to ensure the water does not contain any harmful substances or toxins.
Muṋo, zwinwe zwimela, dzi mineral na mishonga ya miroho zwi ya ita uri dzi ome lurumbu zwine tshinwe tshifhinga zwa fhelekedzwa nga diarrhoea na u ṱanza. Vho rabulasi vha fanela u langa hezwi nga u vhea zwifuwo zwavho kule na hezwi zwithu zwine zwa vha mulimo, na u fhungudza kuḽele kwa muṋo na ufha swill.

Fhasi

Vha MSD Veterinary Manual kha Overview of lameness vho ṱalusa uri zwi ya fhambaa na uri fhasi hu hani, ngauri ndi zwinwe zwine zwa ita uri hu vhe na malwadze, hune tshaka dzoṱhe dza fhasi uwana dzi na malwadze. Tshikha na mahatsi sa tsumbo hunga omesa kana ha thabesa zwine zwa nga isa uri dzi vhe na thaidzo ya milenzhe na u kavhiwa nga zwitzhili, ngeno na musi ho adziwa hu tshi nga vha hone vhubvo ha zwitzhili zwine zwa ḓisa arthritis, sa Erysipelothrix rhusiopathia.
Nyimelo ya fhasi i nga ḓisa u lwala arali hu tshi suvha, u thaba kana huna mabuli kana u vulea kana havha na dzi ṱhodzi dzine dza nga ḓisa u huvhala.