Kale vho Rabulasi vho vha vha sa vhilaheli nga zwilumi zwo no nga Thatha, Madzedze, Nnda,Makayi, Tsikidzi, Vhulivhe, Mbandzhane na zwinwevho. Naho zwo ralo hezwi zwithu zwi tshila nga malofha a khuhu ngauralo a zwi iti uri khuhu dzi si dzulisee zwiita na uri khuhu dzi vhe na malwadze manzhi o fhambananaho zwi kwama u aluwa na u bveledzwa ha dzinwe khuhu.
Kha dzinwe nyimelo zwiita na uri khuhu dzi fe na vhana vhane vha vha vha tshi khou fhedza u bebiwa vha ya fa vhukuma.
Khuhu dzi shatiwa vhulwadze nga dzinwe dzine dza vha uri dzi khou lwala kana dza dzhia vhulwadze zwi tshi bva kha zwi shumiswa kana makasi.
Fhethu hune khuhu dza dzula dzi nnzhi vho rabulasi vha fanela uvha na vhusedzesi vhukuma, ngauri dza vhuya dza kavhiwa dzi ya shatana. Vho rabulasi vhane vha tendela khuhu dzavho dzi tshi tou ḓi palela zwiḽiwa na vho vha fanela u dzula vha tshi khou ṱola khuhu dzavho.
Nnda
Nnda ya Avisan ndi yone yo khetheaho, ine ya tshila nga u luma, a i tshili tshifhinga tshilapfu kha vhathu kana kha zwipuka. Naho zwo ralo iya kona u luma, ya sia vhadzi zwino zwi vha zwavhuḓi u ambara zwiambaro zwi lapfu na magilafu uri usa lumiwe musi u tshi khou lafha khuhu.Dzi vhonalisa hani
Huna nnzhi dzine dza khou tshila, dzoṱhe dzi tshiita zwo fhambananaho kha khuhu, ubva kha mithenga uya kha mafhafha, Muvhili na ṱhoho. Dzo lapfa 2 mm adzi na mafhafha, dza vha milenzhe ya rathi ya lala ya vha na muvhala u bva kha wa tshitopi uya kha buraweni. Makumba a hone anga vha na muvhala wa tshitopi.Tsumbo dza uri wo kavhiwa
Khuhu dzine dzina nnda dzi vha dzo sokou eḓela. Mabesu avha tshi khou sokou bva, nahone adzi dzulisei na luthihi, dzi vha dzi khou sokou ḓi kweta. Lukanda lu a kwamea vhukuma zwine zwa amba uri ivha yo kavhiwa zwihulwane.
U kavhiwa hohu hu a tswenya vhukuma kha dza tshinna uri dzi kone u vha na vhana, ngeno kha dza tsadi makumba ahone atshi vha a sina mutakalo na dzone dzine dzi vha dzi si tsha khwaṱha. Zwa ita na uri dzine dza vha dzi tshi kha ḓi vha ṱhukhu dzi fe.
U lafhiwa na u thivhela
Khuhu dzi fanela u lavheleswa zwifhinga zwoṱhe u thivhela uri hu wanala vhuthada u ṱavhanya. Tshifhinga tsha vhuḓi tsha u thivhela Nnda ndi nga masiari. Musi u tshi khou lavhelesana na khuhu u fanela u pengula mabesu uri u kone u tou vhona zwavhuḓi. Nnda dzi vhonala dzi tshi khou gidima gidima kha khuhu. Ngeno makumba adzo atshi vhonala mathomoni a mithenga. Dzi ya kona u dzumbama vhukuma mathomoni a mithenga zwenezwo zwi amba uri hu fanela uvha hone hune ha thomiwa ngaho musi u tshi tola.- A u faneli u renga khuhu kha danga ḽine ḽa vha uri ḽo kavhiwa. Khuhu nntswa dzi fanelwa u sa iswa kha dza kale dzi thome u ṱoliwa khamusi lwa vhege mbili. Uri dzi vhoniwi uri adzi khombo.
- Buse na ḽone li aita uri dzi lwale khuhu khulwane dzine dzo no thoma u bvisa mabesu nadzone dzi vha dzi kha khombo ya u nga kavhiwa.
- U fanela u shumisa milora kha u ṱanzwa buse, ngauri iya kona nga maanḓa nga u thatha zwilumi. Miḽora inga ṱanganiswa na mavu ya vhewa kha zwikoti uri zwileluwe u kulumaga.
- U fanela u shumisa zwishumiswa zwo tendelwaho nga vha mulayo kha u pandela nnda na khuhu dzo kavhiwaho. Vha hangei kwazulu natal vha department ya agricultural and environmental Affairs kha zwa household chicken product” vha ri hu fanela u shumiswa Karbadust. Vhabveledzi vha fanela u dzhia khuhu yo kavhiwaho vha i vheya kha tshekasi yo bvisa ṱhoho yayo nnḓa, hune khuhu ya ḓo kona ha u bammbela kha mushonga zwavhuḓi husini nḓuni kana kha bako.
- Nnḓu na mabako zwi fanela u kulumagiwa zwifhinga zwoṱhe
- Vhanwe vho rabulasi vha funa zwau tou ṱavha minwe ya miri henefho hune vho fuwa hone khuhu dzavho. Miri ine ya ḓivhelwa u shuma nga maanḓa ndi lavender, bay leaves, marigold. Eucalyptus leaves, Oregano, peppermint, wormwood na spearmint.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe