Uya nga vha South African Pork Producers Organisation (SAPPO), nguluvhe dza mbuyelo, u tshuluwa zwi vhonalesa kha zwiguluzwana, fhedzi zwi ya itea na kha nguluvhe dzoṱhe. Kanzhi i vhangiwa nga u shandukiswa ha zwiḽiwa, u ḽesa mutsiko wa u ṱhogomela vhana kana malwadze kana maṋowana.
U shandukiswa ha zwiḽiwa, mutsiko wa u ṱhogomela vhana na u nanisa zwithu
U thivhela mutsiko wa u ṱhogomela ndi u tou ri zwiguluzwana zwi sa ḽe nga maanḓa, nguluvhe dza mbuyelo vha tsivhudza vho rabulasi uri vha fhe dza tsadzi zwiḽiwa zwine zwa vha na mutakalo uri dzi vhe na mafhi. Zwiguluzwana zwi fanela u fhiwa zwiḽiwa zwine zwa vha uri ndi zwiṱuku ubva kha maḓuvha a 21,kana nga murahu ha maḓuvha a 21 kana a 10. Adzi faneli u fhiwa zwiḽiwa kha maḓuvha a u thoma.
Zwiḽiwa zwine zwa vha zwiswa, zwi fanela u ḓivhiswa lwa vhege yoṱhe uri dzi sa vhe na vhuthada thumbuni.
Malwadze
Vha nguluvhe dza mbuyelo, vho wana malwadze a tevhelaho hu o ne ane avha tshivhangi tsha u tshuluwa:Colibaccilosis i vhangiwa nga u hula ha zwitzhili zwa Escherichia coli (E.coli) ha kwama zwiguluzwana nga murahu ha vhege tharu zwo bebiwa. Zwiguluzwana zwine zwa vha uri zwo kwamea zwi vha zwina matoko ane avha na muvhala wa tshitopi, wo ita maḓi nga tshinwe tshifhinga huya vha na malofha. Zwa sia zwiguluzwana zwi si tshena lutamo lwa zwiḽiwa, zwi si tsha tamba zwi nga fhedza zwo fa nga u omelwa. Ho vhu vhulwadze vhuya vhanga lufu lwa tshivutshela, hu sina tsumbadwadze.
Colibaccilosis ivha hone musi zwiguluzwana zwi sa khou wana colostrum (mafhi au thoma ane abveledzwa nga mme kha vhana vhaṱuku) nga murahu ha awara tharu fhedzi dzo bebiwa kana arali dzi sa khou wana mafhi o linganelaho kha mme. Hu fanela u londiwa uri zwi wane zwo teaho. Ya tsadzi i fanela u fhiwa zwiḽiwa zwine zwa vha na mutakalo uri i kone u bvisa mafhi o linganelaho.
Mutsiko une wa vhangiwa nga u ṱhogomela, u shandukiswa ha zwiḽiwa kana u ṱanganiswa ha dzi nguluvhe nga maanḓa arali dzi sa eḓani zwi ya ḓisa mutsiko kha nguluvhe dzine dza vha uri ndi khulwane. Vhuthada hovhu vhu nga kundiwa nga u fha zwiguluzwana zwiḽiwa lwa maḓuvha a 21 uya phanḓa, nga maḓuvha a u thoma u tshi khou ṱhogomela.
Nguluvhe dzine dza vha uri dzi khou lwala dzi fanela u fhiwa dzi Antibiotic na dzi fluids nnzhi u thivhela u fhelelwa nga maḓi.
Rotavirus ndi vhulwadze ha zwitzhili vhune ha ḓisa mutambuluwo wa maḓi kha nguluvhe ṱhukhu musi dzina vhege tharu dzo bebiwa ahuna mushonga kha hezwi.
Coccidiosis, zwi vhangiwa nga maṋowana kha mala, kanzhi nga murahu ha musi zwiguluzwana zwina vhege tharu. Vhulwadze vhu ḓisa matoko ane avha na muvhala mutshena na Tshitopi na hone zwi ya lafhiwa nga antimicrobials.
Clostiridium ndi vhulwadze vhune ha vhangiwa nga zwitzhili vhune ha kwama zwiguluzwana nga murahu ha musi zwina vhege tharu dzi tshi khou tshila. Zwiguluzwana zwine zwa vha uri zwo kwamea zwina matoko ane avha na malofha tshinwe tshifhinga zwi ya fa hu sina tshivhangi. Ahuna mushonga wa hezwi.
Swine dysentery ndi vhulwadze ha zwitzhili vhune ha kwama dzine dzo no hula. Vhulwadze vhuya ḓa vho fariwa nga mbevha, zwine zwa amba uri vho rabulasi vha fanela u ṱhogomela uri bulasini hu sa dzhene zwi khokhonono. Dzine dza vha dzo kwamea dzi ya onda matoko ahone avha matete na muvhala wo swifhalaho. Vhulwadze vhunga lafhiwa nga dzi antibiotics.
Illeitis, i vhangiwa nga zwitzhili zwa Lawsonia, kanzhi vhukwama dzine dza vha uri dzo hula. Nguluvhe dzine dza vha uri dzo kavhiwa dzi vha na matoko ane avha na malofha tshinwe tshifhinga dzi ya fa hu sina tshivhangi, ho vhu vhulwadze vhu nga lafhiwa nga dzi Antibiotic. Hezwi zwoṱhe zwi nga thivhelwa nga u kona u ṱhogomela. Manwe a maga haya a u thoma ndi u bvisa nguluvhe dzine dza khou lwala kha dzine dza vha na mutakalo uri vhulwadze vhu si phaḓalale.
Maṋowana
Zwivhungu zwi ya vhanga u tshuluwa arali zwo ḓalesa. U thivhela zwivhungu. Nguluvhe dzi fanela u ṱhogomelwa tshifhinga tshoṱhe dzi dzule dzo kuna dzo oma.Translated by Khalirendwe Nekhavhambe