U Lavhelesa Tshimela Tshine tshi Khou Hula tsha Hops

© Chris Daly
Nga murahu ha tshifhinga wo ṱavha midzi ya tshimela tshau, hu ḓo thoma u mela ziwthu ubva mavuni. Hops i hula nga dzi bines, ine ya ṱoḓa u ṱhogomelwa musi dzi tshi khou hula. Musi dzo no guda u hula dzo tikiwa nga dzi thanda dzi tshi khou hula dzo kombama nga dzone dziṋe. Hu fanela u takuwa dzi bine dzine dza swika nṋa kana ṱhanu ubva kha mudzi muthihi.
U fanela u lavhelesa tshimela tshau uri u vhone uri ahuna zwithu zwine zwa vha uri zwo vhaisala kana matavhi ane vha uri ha ngo khwaṱha, u songo tenda matavhi atshi honyana ngauri hezwi zwi nga ita uri muri u vhuyane hu si tsha vha na mirunzi na mirunzi. U fanela u dzula u tshi khou lavhelesa maṱari tshifhinga tshoṱhe uri u kone u vhona uri a huna zwiḽi na zwikhokhonono na u fana na dzi aphid.
U fanela u lavhelesa mavu u mona na tshimela na u bvisa tsheṋe na maḓinga ane a vha anga tsini zwine zwa nga khakhisa muri uri u mele. Mavu na one afanela u dzula o thaba, fhedzi asongo tou thabela thungo. U fanela u sheledza muri nga matsheloni u tshi khou itela uri nga masiri maṱari a kone u oma. Nga tshifhinga u nga kona u sedza u oma arali zwi tshi khou ṱoḓea.
U lavhelesa tshimela ndi zwa ndeme vhukuma, ngauri vhuthada vhune ha wanala nga u ṱavhaya vhu ya ṱavhanya u tandululea

Nḓila dza u Londa Tshimela tsha Hops

©Chris Daly
Musi hu tshi vho sokou thoma u mela zwithu ubva mavuni ndi zwavhuḓi uri u thome u londa tshimela tshau. Dzi bine dzi fanela u ṱhogomelwa dzi tshi vho hula u swika kha 15cm uya nṱha. Unga dzi gudisa nga u dzi tika nga dzi thanda. Hezwi zwi fanela u itwa lwa maḓuvha o vhalaho hune uḓo kona u vhona dzi tshi khou kona u ḓi aluwela nga dzoṱhe, nahone dza lavheleswa tshifhinga tshoṱhe.
Musi tshimela tshi tshi khou hula ndi zwavhuḓi u bvisa matavhi ane avha uri ha ngo khwaṱha kana o vhaisalaho. Musi matavhi ono hula zwi vha zwavhudi u a fhungudza nnṱha hune havha 60 cm u ri u kone u thivhela malwadze. unga sheledza kana wa shela na pfushi wa kona na u langa tsheṋe kha mavu na zwoṱhe zwine zwa nga khakhisa tshimela.
Arali nga nnṱha ha maṱari wa vhona huna zwithu zwine zwa nga luphuse lutshena, u fanela u abvisa nga u ṱavhanya. Unga shumisa na mishonga ya u lwa na zwikhokhonono uri zwi sa tshinyadze zwimela. U fanela u londa zwimela zwau u swika zwi tshi swika. Unga kaṋa mafheloni atshilimo

U Kaṋa Hops

©Chris Daly
Tshifhinga tsha u kaṋa tshi ya fhambana zwi tshi khou bva nga hune wa dzula hone kana khalanwaha. Naho zwo ralo u kaṋa kanzhi zwi vha hone kha ḽa Afrika Tshipembe Tshilimo. U fanela u lavhelesa maṱari ngauri zwi ya kona u vhonala na kha maṱari uri zwino dzo ita. Musi maṱari atshi vho thoma u vha na muvhala wa buraweni atshi vho nga bammbiri kha ṱhodzi, zwi amba uri dzi vha dzo no lugela u kaṋiwa.
Uri u vhe na vhuṱanzi unga thoma nga u kwasha uri u vhone uri hu ya vulea na. Dzi Lupulin dzine dza vha dzi vhukati dzi fanela uvha dzi na muvhala wa tshitopi dzi tshi khou nukha. U fanela u sedzesa uri u sa dzi kaṋe dzi saathu vhibva ngauri u ya dzi ima phanḓa na uri dzi sa ite muthetshelo wavhuḓi kha halwa.
U kaṋa hops u fanela u tou dzi bvisa zwavhuḓi kha thanda.

U Omisa Hops uri i Kone u Shuma

©Chris Daly.
Nga murahu ha musi wo no kaṋa hops, u fanela u dzi omisa uri dzi kone u shuma. U fanela u dzi adza fhasi, wa zwiita mafhungo uri hune dza vha hone dzi ya kona u vhona ḓuvha. Musi dzi tshi khou ḓi oma u fanela uvha u tshi khou dzi rembulusa uri u kone u vhona uri dzo oma hoṱhe na. Hezwi zwi fanela u isa phanḓa ngaurali uri u kone u vhona uri dzo oma hoṱhe, ndi hone zwa nga ngomu wa zwi vhona uri zwi ya kona ubva. Musi dzo no oma unga kona u dzi valela fhethu hune ha sa dzhene muya u swika zwezwo u tshi ṱoḓa u dzi shumisa.

Munwe Mushumo wa Hops nga Nnḓa ha u Ita Halwa

©Chris Daly
Hops i ḓivhelwa u ita halwa, fhedzi naho zwo ralo hu ḓi vha na minwe mishumo ine ya nga shuma u ita.
Hops iya shuma sa mushonga na u thusa kha insomnia, ya fhungudza tshineto na u thusa kha tsukanyo na zwinwe zwinzhi. Hu kati na dzi ṱhoduluso uri hu vhoniwe uri inga thusa na kha musi u maḓuvhani na na musi wo no swika tshifhinga tshine a u tsha ya maḓuvhani
U tshi nga engedza uri u shume sa tshishumiswa tsha u ita halwa, i ya dovha ya shuma na kha zwiḽiwa na zwithu zwa mupo iya shuma na u ita mabammbiri.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe