Ku Senga Timbuti ta Masi
Kuhumelerisiwa ka masi ya mbuti switala ku tlakuka eka nhweti yosungula kumbe timbirhi endzhaku ko tswariwa ka ximbutani. Colostrum, masi yosungula kuhuma emaveleni, yana nkoka swinene eka miri wa ximbutani. Swimbutani swinga susiwa ekusuhi nava mhani wa swona endzhaku ka vhiki kutani swiya kurisiwa etlhelo, hi kwalomu ka 1 liter ya masi hi siku, swiyimela masi swinga tirhisiwa. Mbuyelo wale henhla eka mbuti ya Saanen leyi humesaka 1 200 l ta masi eka nkarhi woringana 10 wa tinhweti. Vuswikoti bya mbuti eka vutomi bya yona swiya hi kululamela ku tswala, nhlayo ya masi, mavabyi (mbuti ya xisati yi kuma mastitis) xikan’we na xivumbeko xa miri kufana na kutiyela ka mavele na milenge yayona.
Switirhisiwa swo Senga Timbuti
©Gavin Cressley Fire Fly Farm.J
Ku senga timbuti kulaveka ndzhawu leyinga basa kusengela eka yona, kuri na mati xikan’we na bakiti leringa basa. Xitendara xo sengela eka xona nasona xinga xaviwa. Ku sengiwa swifanele kuva ntirho wo tsakisa eka timbuti – tinyike swakudya loko wahari eku sengeni. Timbuti ta masi tifanele ku hlayisiwa kahle naswona hindlela leyinene. Ku sengiwa hi mavoko swakarharisa naswona musengi anga hatla a karhala loko a senga timbuti totala kuringana 2 wati awara. Tekela enhlokweni ku xava muchini wo senga timbuti, kambe u vona ku xava lowu kungari khale wutava wuntsongo. Masi yafanele ku horisiwa hiku hatlisa kuva yava eka 4°C. Laha kungana nhlayo yotala ya masi, unga xava thangi rohorisela eka rona masi leringa kotaka naku khoma masi yotala na le ka nkarhi lowu taka.
Mabaselo ya Masi
Tani hi masi yanwana na yanwana, ku basa swina nkoka swinene. Masi ya fanele kuva ya basile kutani ya horisiwa kuya fika eka 4°C. Kutshama kuri na ti bacteria tokarhi eka masi lawa yaha ku sengiwaka, leswi swilava leswaku kulandzeleriwa maendlelo lawa ya baseke swinene. Loko masi yanga vekiwi eka matitimelelo yalawa ya (le hansi ka 4ºC) ti bacteria tita andza swinene naswona swita hatlisa swiborisa masi. Xakahle kuxi endlaku masi ya kufumetiwa, hindlela yoleyo swita dlaya ti bacteria hinkwato letinga ka wona. Aswina nkoka ngopfu kuva masi ya virisiwa hikuva leswi swita cinca nantswo wa masi. Hambi swiritano, loko ya vekiwa eka 63ºC kuringana 30 wa timinete, ti bacteria tita dlawa, kambe nantswo na swakudya leswinga endzeni ka wona swinge cinci nakan’we. Maendlelo lawa ya vuriwa pasteurization. Michini yo endla pasteurization ya ximanguva lawa ya kufumeka masi kufika eka 73ºC kuringana 15 seconds.
Ku Pakiwa ka Masi
Swibye swochela, masi ya timbuti, swifanele kuva swixaviwa swibasile naswona aswitirhisiwi ravumbirhi. Masi lawa yanga pasteurised yanga cheriwa eka yibye xa plasitiki lexinga sterile kumbe bodlhela ra nghilazi kutani ripfariwa hi xipfalu xa aluminium foil kumbe xipfalu lexi pfalaka hiku hundzuluxela. Masi lawa yanga pasteurized yanga cheriwa nale ka swiphephani leswinga sterile kumbe endzeni ka mabokisi lawa yanga waxed endzeni ka wona. Nhlayo yale hansi ya masi yinga cheriwa hi voko, kambeleyikulu yita lava vuchini wochela eka swibye kutani wu pfala.
Translated by
Ike Ngobeni
