Ku Fuwela ku Xavisa

©Dr Jim Robinson
Loko u tshamisa ngopfu tinguluve e purasini swinyanya ku kudurhela kutiphamela naswona swina khombo ra leswaku tingaha khomiwa hi mavabyi kumbe kuvaviseka. Van’wamapurasi vafanele ku tiva nkarhi wa kahle wo xavisa tinguluve ta vona, kuya hi mafuwelo ya vona na swiyimo, muxaka wa tinguluve leti fuyiwaka xikan’we na rivilo ra makululo ya tinguluve.

Nkarhi wo Xavisa

©Glenneis Kriel
Swifuwo swinga xavisiwa nkarhi wun’wana na un’wana, kambe leti tahaku lumuriwaka tixavisiwa loko tiri na 6 wa mavhiki loko se titika kwalomu ka 9 kuya eka 10 kg leswaku swita tlakusa nkwama wa mali, kumbe eka 10 kuya eka 12 wa mavhiki loko titika kwalomu kava 25 kg.
Leti ti endlaka nyama na bacon tixavisiwa loko se tikurile, laha ta nyama hixitalo tixavisiwaka tiri na ntiko wa 70 kg kasi leti endlaka bacon tona tiva titika exikarhi ka 75 kg kuya eka 95 kg.

Mburisano wa Ntsengo

©National Pork Board and the Pork Checkoff, Des Moines, IA, USA.
Kutiva nxavo wa kahle, va South African Pork Producers Organisation (SAPPO) eka tsalwa ra vona ra Pigs for Profit vatsundzuxa van’wamapurasi kutirhisa ntsengo wa sweswi kuya hi kilogram eka leti ta bacon tani hilaha vafaneleke kusungula kona ku burisana hi ntsengo.
Ntsengo wa leti tahaku lumuriwakaleti tikaka exikarhi ka 9 kuya eka 10 kg, wutala kuva kwalomu ka 24 times leswi ntsengo wa kilogram wu hakerisiwaka xiswona eka leti ta bacon naswona kwalomu ka 30 times eka leti tahaku lumuriwaka leti tikaka kwalomu ka 25 kg. Ntsengo wa leyi ya nyama wutala kuva e henhla loko kupimanyisiwa na leyi ya ti bacon.
Vulavula na van’wamapurasi van’wana kutwa leswaku vakuma malimuni xikan’we nati buku ta swa vurimi kuti toloveta naleswi humelelaka e timakete.

Ko Xavisela Kona

©Glenneis Kriel
Kutava kuri xihoxo lexikulu swinene kusungula bindzu ra tinguluve kutani u langutela leswinene hinkarhi lowu kufikaka nkarhi woxavisa swifuwo. Kukuma mbuyelo wa kahle, u fanele kukuma naku hlayisa laha ungata xavisela kona loko unga se teka xiboho xaku vekisa mali leyotala eka bindzu leri ra purasi, leswi switwalaka swiolova kuswi endla hikuva vaxavi votala valava kuvona leswi u humelerisaka swona vangase swixava.
Unga tirhisa munhu wale xikarhi. Vanhu lava vatala ku tirha hihakelo yokarhi exikarhi kava n’wamapurasi na ti abattoirs. Vatiyisisa leswaku va endla swilaveko hinkwaswo e abattoir, swo tani hi hakelo yale abattoir, vukamberi na tihakelo ta grading vatlhela va burisana hi ntsengo wa tinguluve ta wena hisiku leri tifikaka. Ndlela yin’wana kungava kutirhisana e xihundleni na buchari, muhangalasi kumbe vaxavisi, leswi swinga kahle swinene hikuva mintsengo ya vona ayi cinci kuringana nkarhi wokarhi leswi sirhelelaka vafuwi eka ku cinca cinca ka mintsengo ka masiku hinkwawo. Xiphiqo laha kungova kuva na nhlayo yale henhla swinene xikan’we naku fikelela ku phakela tinguluve ta kahle swinene. Van’wamapurasi vanga hlula eka xiphiqo lexi hiku endla vuhumelerisi byale henhla xikan’we naku tixavisa vona hi vona.
Tinguluve tinga xavisiwa eka ti auctions, kumbe kuxavisela ti abattoir letintsongo hi wexe loko tisungula kuringanela kuya dlayiwa. Loko ku fambisiwa swiharhi leswi hanyaka, van’wamapurasi vafanele kutiyisisa leswaku vana mpfumelo waku fambisa swifuwo, loko swingaritano tinguluve tinga tekiwa hivanawu. Pigs for Profit valemukisa hivaxavi lava taka e purasini kuta xava swifuwo hikuva vana khombo ra kutisa mavabyi eka purasi ra wena.

Translated by Ike Ngobeni