Mandela o itse ka letsatsi la hae la tswalo la 89: Ha re ba bitseng maqeku a lefatshe, e seng ka lebaka la dilemo tsa bona, empa ka lebaka la bomong le kopano ya bohlale. Sehlopha se fumana matla a sona ho tswa ho bo radipolotiki, moruo le matla a sesole, empa ho tswa boikemelong le ho boleng bo teng.
Ha bana mosebetsi oo ba o ahang, dikgetho tse ba lokelang ho di hlola, molao oo ba o thabisang. Ba keke ba buwa le mang kapa mang eo ba mmatlang, mme ba lokolohile ho latela tsela eo ba e nkang enepahetseng, le ha e sa tuma.
O hlalosa ka moo Richard Branson, monna ya haileng Virgin Atlantic empire le ho keteka letsatsi la tswalo le Nelson Mandela, le sebini sa British le molwanedi Peter Gabriel ya ileng a fana ka dikeletso tsa ho etsa sehlopha sa baetapele ba sebetsang le ka boitelo le ho se ye ka leeme ho rarolleng diqaka lefatsheng.
‘Ho tloha mohlang oo mohopolo ona o hola, mme sa una setshwantsho le matla a dintho tseo e leng nnete, le sebetsa ka dintho ka nnete. O ile a tswela pele ho hlalosa ka moo a boneng ba lwantsha seabo sa bona: ‘Ha ba nke tsela e kgutswane, e bobebe, ba tshehetsa tsela e telele, mokgwa wa ho nka nako ho tobana le ditlha tseo e leng metso ya se bakang mathata ao ba a lwantshang’.
Ba ka kgona,ke ya tseba, mme ba nale maikemisetso a ho sebetsa ka tsebo ya selehae le matswallwa, ba a mamela mme ba tlisa mmoho boeletsi le boetapele, ho sebetsa le mang kapa mang ya nang le mathata. Ba ka thusa ho hodisa le tlisa boiqapelo le ditharollo tse nyane tse hokahaneng le tsa bao ba hlokang le ba ka fanang.
Le ha metswalle ya bona kgwebong, ba ka thaota le ba teknolojy ya honajwale, ba be ba etse tlhokomediso ya ditaba tse lebetsweng, mme ba batle le mokgwa wa ho di rarolla. Empa mokgwa oo ba tlang ho o sebedisa, ke dumala qellong e tla o lokileng le o fanang ka kamohelo ya diketsahalo tsa phetoho ya nnete. Ke ya tseba hore metswalle ena yaka e nale bokgoni ba ho etsa tsena tsohle.
Kgutlisetso ho Desmond Tutu, mongodi mmoho, ke kgwebo, moo Mandela a ileng a tswela pele hore: Ke ne ke lebeletse seo, Haeba motswalle waka Archbishop Tutu ho nale seo a ka se etsang, ha ba tswela pele ho hana ka boikemelong ba batho bohle. Re bitsa sena moya wa botho e leng se bolelang bo Afrika, mme re batho ka lebaka la batho ba bang.
Ke nale sebete sa hore metsofe e kaba baetapele ba mmakgonthe, ka ho etella pele, ba eletsa mme ba tshehetsa ditlhahiso tsohle, tsa bona le tsa ba babang. Maqheku a buwa ka bolokolohi le ka sebete, ba sebetsa mmoho le setjhaba, le hoba ka morao diqetong tsohle tse lokelang ho nkuwa.
Ene ele Peter Gabriel ya hlalosang ha nyane: Setjhabebg sa rona le botjhaba, baholo ba dua nako tsohle ba ena le seabo ditabatabelong tse ferekaneng, ditorong le ho fana ka bohlale ha ho hlokeha. Metse ya rona e ya boemong ba lefatshe empa ha rena baetapele ba boemo ba lefatshe. Baholo ba ka ba le sehlopha se nang le tshepo ya lefatshe, ba ka buwang ba lokolohile, ba be le boikemelo bo sebete mme ba be mafolofolo a maemo a diqwaketsano.
Mandela le ha ene e le leloko la baholo, ka mohau o hutswe ho ba mafolofolo bakeng sa ho ba le seabo. O hlahisitse tjena, ‘jwalo ka ha ke ile ka tjho pele, ke leka ho beameja fatshe ka ho tiiya mme nkeke ka nka karolo ka bomadimabe dinthong tsa nnete tse hlokolosi tsa mosebetsi jwalo ka, ho manolla mathata, ho batla ditharollo le ho batla batshwarisani’.
Translated by Sibongile Sonopo