Kunakekelwa Kwesifo Setinkukhu Etifuywako

©Chris Daly

Tifo ngutinye tetinkinga letinkhulu kumfuyo lekhicitwako, lokwenta kugcine sekunesikali lesikhulu sekulahlekelwa yimali bese ingena iba yincane emapulazini mhlaba wonkhe. Noma imitsa ingasetjentiswa ekulapheni letinye taletifo, tiningi letifo lelapho utfola kute kulapha lokukhona. Fundza kabati ngetifo temfuyo lapha.

Ngekuchuba simo, incumbi yaletitifo tivama kusakateka njenge mlilo wesiganga ngoba tinyoni tekufuywa tihlala tigcinwe tivalelwe naletinye bese tinatsisana emanti kanye nemabhakede ekudlela. Indlela lencono yekunaka letifo ekukhiciteni imfuyo kungukutsi tivikelwe tingatsatseli ekucaleni. Tine tindlela tekuvikela sifo, kungaba kwengcela kumsindvo wekukala ibiosecurity, kujova, kuhloba lokukahle kanye nekugadza lokungatsikameta/noma tinkinga.

Tindlela Tekwelapha

Bakhiciti kumele batsatsele etulu ngetinkhomba tekucala tesifo kwentela kuvikela kutsi singasakateki kuletinye tinyoni noma ngaletinye tindlela kuletinye tilwane kanjalo nebantfu. Njinela wetemphilo tetilwane noma veterinarian ubese wenta iautopsies kuletinye taletinyoni letigulako futsi angatsatsa ingati noma sicu semacandza, kwentela kubona sisusa salokugula.

Kwentela kuvikela lokugula, lomfuyi kanye nalonjinela wetemphilo tetilwane noma veterinarian kumele bahambe ngayo yonkhe lendlela yekukhicita kwentela kutfola/kubamba tinkinga letingahle tibekhona letingalungiseka kwentela kuvikela tifo temphilo yonkhe.

Kulapha kutoshiyana ngalokuvela kwesifo, kusukela kumitsi lelapha tifotonkhe kuya ku culling yetinyoni. Ebe labanye bakhiciti bangabe sebasebentisile lotifotonkhe kwentela kuvala kunganakeleleki kahle lokwenteka phambilini, bumcoka balokuvelako ngekuhamba kwekukhulisa kwetitfotonkhe kwala sekuchubele ekunakekeleni lokuningi kwekusebentisa letintfo. Kulamanye emave, bakhiciti abakhoni kutsenga tintfotonkhe ngaphandle kwekubhalelwa yi ngudokotela wetilwane.

Uma kusetjentiswa noma ngumuphi umutsi, bakhiciti kumele bagcine baphindze bafake letintfo ngendlela yekulandzela imitsetfo. Kusebentisa imitsi ngendlela yemitsetfo, hhayi kutsi kucinisa lokulapha kutowenta lomsebenti kepha kusita kuvikela lokukhuliswa kwekwala. Balimi kumele bagcine lesikhatsi sekubamba kwalemitsi endgcondvweni - ngalamanye emagama lesikhatsi kungakafiki emacandza noma inyama etinyonini letilashiwe tingatsengiswa emuva kwekutfola umitsi kwalenyoni - kuciniseka kutsi lokukhicita kuyahambelana nalokuncipha kwe mtsetfo eNingizimu Afrika.

Translated by Phindile Malotana