Bulili Betinkhukhu

© Chris Daly

Kutfola bulili bemanjwele kunzima, ngoba tinkhukhu atifani netinye tilwane, bulili bato bungekhatsi kwemitimba yato. Kunetinye tindlela njengokuhambisa inyalitsi wente indingilizi enhloko yaleyo nkhukhu, mangabe leyo nkhukhu ilandzela lenyalitsi ngokwe sekudla yesilisa kantsi mayilandzela ngokwe sencele yesisikati. Noma ubambe inkhukhu ngentsamo yayo,mangabe igoba tinyawo yesisikati, kodva mayilengisa tinyawo yesilisa.
Lenye indlela yokutfola bulili,kunakisisa emacandza ato,emacandza etinhkukhu tesilisa amisa kwebhola lombhoco,emacandza aleto letisikati wona aba indingilizi. Letindlela leti ngeke utitsembe ngokuphelele,mangabe ungumuntfu wetinhlanhla ungaba senhlahleni.
Indlela lekunguyona yona yekutfola bulili betinkhukhu,tinsiba tayo,noma utihlanganise ubone kutsi ngiyiphi lekhwelako. Letinye tindlela tisentiwa, tokubuka bulili betinkhukhu ngemacandza ato,kodva letindlela tiyabita emalini.

Kutfola Bulili Ngetinsiba

©Chris Daly
Kwetinye tinkhukhu,letisikati tikhula ngukushesha tinsiba tato,tingakhulisa tinsiba letesisikati kantsi letesilisa tisengakabi nato. Kahle kahle kutsatswa letinsiba tikalwe kubona kutsi nguliphi leselikhulile kwendlula elinye. Loku kusebenta etinkhukhwini leticedza kutalwa,ngoba emuva kwama viki lamabili, umehluko uyangokuphela.
Umbala wetinye tinkhukhu ukhomba bulili bayo. Kuhlanganisa emacudze langanawo umbala netikhukhukati letinombala lomhlophe nomnyama, kukhipha tikhukhukati nemacudze langanawo umbala. Loku kungaphinze kwentiwe ngetinkhukhu leti nombala wesiliva negolide kukhipha emantjwele lamhloshana, noma emacudze labovana.

Kutfola Bulili Nge Ndzawo Yekutikhulula

Lendlela lena yasungulwa ngu Professor Klyoshi Masui e Japan ngonyaka wanga 1930. Lendlela lena isezingeni ka khulu lapho kubukwa lapho inkhukhu itikhulula khona kubona umehluko noma ligcuzumba leliba khona, ali shumi nesihlanu emakona lekumele uwa bukisise kule ndlela.
Bacwepheshi bakwati kutsi babone bulili betinkhukhu ngesikhatsi lesi fishane kakhulu, futsi bakwati kutsi indlela yabo ibe liciniso ngema phesenti lali shumi lesgoba galolunye nema shumi lasgoba galolunye nesihlanu.
Lendlela iyingoti ngako ke kubaluleke kakhulu kungenti emaphutsa ngoba tinkhukhu tingahle tife.

Yima Utobona

©Chris Daly
Lenye indlela yekutfola bulili betinkhukhu kulindza uze utibonele. Matiloko tikhula tinkhukhu utokwati kubese uyabona bulili bato ngokuhlukana kwato. Ngokwe ncwadzi yebulili betinkhukhu, emachudze:
  • Acala kwentisa kwebudvodza awhaya whaye
  • Tinsiba tawo tiyagucuka,timanye,ticije langemuva
  • Emakamo ato noma lesicu lesisenhloko siyakhula
  • Tinhloko tiyacija futsi tiyakhukhumala kukhomba emandla
  • Lamanye emacudze uwabona ngombala wawo

Translated by Thandokuhle Motha