Karolo ya Mandela ya mathomo
Nelson Rolihlahla Mandela (Madiba) ke monna wa go makatša yo o fetotšego histori ya Aforika Borwa le go tliša demokrasi setšhabeng. Nelson Mandela o belegilwe ka la 18 Mosegamane 1918 ka motseng wa Mvezo, kgauswi le Umtata ka Transkei, Aforika Borwa. Tatagwe e be e le Mokhanselara Molaodi Mogolo wa Bathembu.
Bjalo ka mosimane, o be a ikemišeditše go tšea bjalo ka Mohlankedimogolo wa Bathembu. Ka lehu la tatagwe ka 1930, o be a beilwe ka fase ga tlhokomelo ya mohlokomedi le motswala wa gagwe, David Dalindyebo, a le kgoši ya Bathembu ya nama o sa swere. Ge a sa le ka gae, lenyalo la go emišediwa le bile la hlomelwa yena. Go efoga go tsena lenyalong, Mandela le motswala wa gagwe Justice ba ile ba hudugela Johannesburg moo a ilego a šoma nakwana bjalo ka molebeledi wa bošego.
Maikemisetšo a Nelson Mandela e be e le go ba ramolao. Ka Johannesburg, o kopane le Walter Sisulu yoo a mo thušitšego ka go mo hweletša mošomo bjalo ka klereke ya dipampiri ka femeng ya semolao. Ge a fetša lengwalo la gagwe la BA ka kgokagano ka 1941, Mandela o ngwadišitše LLB ka Witwatersrand.
Lesolo la go hlohla la 1952
Mmogo le Walter Sisulu le Oliver Tambo, Nelson Mandela o thušitše ka tlhamo African National Congress wa Bafsa (ANCYL) ka 1944. Ka 1948 o be a swere maemo a Mongwaledi wa Bosetšhaba. Ka 1949 African National Congress (ANC) e thekgile'le' Lenaneong la Tirišo’ yeo e ilego ya tsentšhwa ka therišanong ya bona ya ngwaga le ngwaga. Maloko a go tšwa tseleng a go swana le Mandela le Sisulu ba kgethilwe lenaneong.
Mandela le Sisulu ba be ba sa tshepe dihlopha tša merafe ye mengwe, eupša pono ya Mandela e fetogile nakong ya Lesolo la go hlohla ka 1952. Mandela o be a dirilwe ‘moithaopi khuduthamaga’ wa Lesolo la go hlohla. Bjalo ka karolo ya mešomo ya gagwe o sepetše Aforika Borwa ka moka a ngwadiša baithaopi bao ba ikemišeditšego go fediša kgethologanyo.
Bjalo ka seka sa bona sa mathomo sa go hlohla kgahlanong le Kgethollo, Mandela le baithaopi ba 51 ba thomile go tlola melawana ya nako ya go fihla gae.
Tšhomišano ya mathomo ya semolao ya bathobaso
Ka Manthole 1952, Mandela le Oliver Tambo ba butšwe tšhomišano ya mathomo ya semolao ya bathobaso ka nageng. Ka kgwedi yona yeo, Mandela le bahlohleletši ba bangwe ba ile ba latofadiwa ka fase ga molao wa Kgatelelo ya Bokomanisi bjo bo Ngwadišitswego. Mandela o be a ahlolelwa dikgwedi tše senyane ka kgolegelong le go šoma ka maatla, ye e fegilwego mengwaga ye mebedi.
Lebakeng la mengwaga ye senyane o ile a bewa ka tlase ga ditaelo tša kiletšo. Ka nako ye o be dirwa Motlatša Mopresidente wa Bosetšhaba wa ANC. Le ge e le gore o be a se a dumelelwa go tsenela dikopano tša ANC, o šomile le dihlophana tše nnyane tša maloko a ANC.
Leano la M
Nelson Mandela o ralokile tema ye kgolo ka go aga ya leano la "M" (le dibitšwego ka yena). Leano le hloma dihlopha tša maloko a ANC go phela ka tiragalo ya ka fase sephiring. Dikiletšo tše mpshafaditšwego di gapeletšega gore Madiba a role modiro wa ANC ka Lewedi 1953.
Go tšwa ntlheng yeo Madiba o be a swanetše go eta pele ka sephiring, ka ntle le ngwageng wa tsheko ya go Senyetša mmušo. Ka Manthole 1956 Mandela le 155 ya bahlohleletši ba sepolotiki ba ile ba golegwa le go latofatšwa ka go Tsenyo ya maemo a godimo mmušong. Morago ga mengwaga ye e ka bago ye mehlano, Moahlodi Rumpff o ba hweditšwe ka moka ba se na le molato.
Ka morago ga nako ka di1950 Mandela o ile a ba Mopresidente wa Bosetšhaba wa Bafsa wa ANC. Ka 1959 ya tsheko ya go senyetša mmušo e be e tšwela pele. Ka ngwaga ona oo, ANC e beakantše e anti-lesolo la molao wa go hloka dipasa. Lesolo le tšerwe ka Pan Africanist Congress (PAC), ba rulaganywago ditšhupetšo ba lešalaba ka 21 Hlakola 1960.
Kgoeletšo ya maemo a tšhoganetšo
Ka nako ye nngwe ya ditšhupetšo, polaokabontši ya Sharpville e diragetše. Se se feleleditše ka go iletšwa ga ANC le PAC gomme mmušo wa goeletša seemo sa tšhoganetšo. Mo nakong ye ya maemo a tšhoganetšo bohlohleletši ba dipolotiki ba go fihla 1800, go akaretšwa Mandela, ba golegwa ntle le le peo molato goba tsheko.
Ka Hlakola 1961 Kopano ya Ka moka-Botee ya Afrika e be e swerwe go la Pitermnaritzburg. Dihlopha tša sepolotiki tša sepolotiki di kopane mmogo. Taelo ya eletšwa ya Mandela e fedile letšatši pele ga kopano, go mo dumelela go tšwelela ka go makatša. Mafelelong o ile a bewa bjalo ka Mongwaledi wa Setšhaba wa Khansele ya Ditiro ya Kopano ka moka-Botee wa Hlompho.
Translated by Lawrence Ndou
Mafelelong a ngwaga wa 1950 Nelson Mandela o be a le moetapele wa go ikgalefa wa ANC....
Mandela le bašomimmogo ba gagwe ba bahlano ba kgauswi kudu ba tlošwa Sehlakahlakeng sa Robben go fetišetšwa maemong a kaone ka kgolegong...