Bophelo bja Magaeng bja Batho ba Matswana

Mdulo a Setšo

©Dr Peter Magubane

Madulo a Matswana ga a tlwaelega mo Borwa bja Afrika ka ge ke a magolo, eupša ka bogolo bjoo lekanego, ka karolo ya bona ya tikologo ye omilego. Go tloga ka mathomong a ngwagakgolo wa ka gare ga 19, madulo a mangwe a Batswana, ao a bego a tšwela pele ka mabaka a tšhireletšo, a be a tletše go feta a Cape Town, Toropokgolo ye kgolo mo Afrika Borwa kaa nako yeo.

Nakong ye e fetilego go be go tlwaelegile gore maloko ka moka a morafe go ba a ka ka moka mo madulong le kgoši. Dikgoši tše dingwe di be di tla go buša kgauswi le madulo, ka morago ga go fenywa gammogo le ka go aga ga meago ya palo ye kgolo ya batho yeo ya go tlišwa ka fase ga molao wa bona.

Lapeng, leo le na lego meletlo le bohlokwa bja malapa, le be le lennyane, ka tlwaelo e be e le monna le mosadi le bana ba bona bao ba sa nyalago, eupša gantši go na le go ba le barwa ba nyetšego le basetsane, le balekani le bana. Ka tlwaelo malapa a be a na le ntlo e tee goba go feta le granaries le lapa leo le kgobokaneditšwego ke mahlaka goba legora la dikota, goba leboto.

Bao ba nyetšego gantši ba be ba abelana ntlo le bana ba bannyane. Bao e lego bana ba ba golo nnyana ba be ba abelano ntlo, gomme bao ba sa nyalwago ba be ba aroganywa ka bong. Kudukudu dintlo di be di dirišwa go robala le go boloka, go apea le ditiro tše diragalago mo lapeng. Mo dinakong tša pele, maloko a lapa ba be ba aga dintlo tša bona gomme e be ba tšweletša dijo tša bona.

Naga, diruiwa, le thoto ka moka di be di laolwa ke hlogo ya lapa yo a bego a di fa bana ba gagwe. Bjalo ka hlogo ya ka gae, o be a nyaka obamelo, ditirelo, le go hlomphiwa go tšwa go basadi ba gagwe le tshepedišo ya tshwanelo, le dilo tša semolao go badudi ba ka ntle.

Thapelo le go phethagatšwa go ineela, legatong la lapa, e be e le maikarabelo a gagwe, le ge e le gore o be a n ale go nyaka thušo go tšwa go malapa a maemo a godimo le go banna ba kgoro go tšwa go malapa a mangwe.

Translated by Lebogang Sewela