Leina
Baobab [Adansonia digitata]Maina a mangwe a akaretša boab, boaboa, tabaldi, mohlare wa lebotlelo, mohlare wa go hloma fase ka hlogo, le mohlare wa borotho wa tšhwene.
Leina la selatini
Adansonia digitataTlhalošo
Dibaobab ke mehlare ya go hlohlorega ka botelele bja go tšwa go dimetara tše 5 go ya go 20. Baobab ke mohlare wa go makatša ka popego gomme o ka hwetšwa ka Aforika le ka Australia. Se ka gola go ya ka bokgopara gomme go laetša kudu gore e ka ba go le mengwaga ye 3,000. Ye nngwe ya Baobab ya kgale ka Zimbabwe ke ye kgolo ya gore 40 ya batho ba ka hwetša tšhireletšo ka kutung ya ona. Dibaobabs tša go fapafapana di šomišitšwe bjalo ka lebenkeleng, kgolegong, go ya ntlong, poloko le polasana ya pese ya tšhireletšo.Mohlare wo o fapana kudu go tšwa go ye me ngwe. Kutu e boreledi gomme e a phatsima, go sa swane le lekwamati ya tše dingwe tša mehlare, gomme e bopinki-botshehla goba ka nako tše dingwe e be mmala wa koporo. Ge se sena mahlare dikala tša go phatlalala tša Baobab di banala bjalo ka medu moyeng, e sego bjalo ka ge se ile sa bjalwa ka go hloma hlogo fase. Dibaobab di bothata kudu go di bolaya, di ka fišwa, goba lekwamati la yona le ka apolwa, gomme di tla bopa kutu tše mpsha le go tšwelela go mela.
Ge di hwa, di bola go tšwa ka gare gomme da phuhlama fela, go be go thothobolo ya ditlhale, karolwana yeo e dirago gore batho ba bantšhi ba nagane gore ga di hwe, eupša fela di ya nyemelela. Mohlare wa Baobab wa kgale o ka hlola tikologo ya yona, ka ge e thekga bophelo bja di dibopiwa tše ntšhi, go tšwa go ye kgoparara ya diamuši go diketekete tša dibopiwa tše nnyane diphofotšwana tše nnyane tša go sepela ka potlako go tsena ka gare ga manga a yona.
Dinonyana di aga dihlaga makaleng a yona; ditšhwene di ja dienywa; Dibushbaby le bomankgagane ba dienywa di nwa manopi le go dulafatša matšoba, ditlou, di tsebja ka go ripa le go ja mohlare ka moka. Ngwana wa Baobab e bonala e fapana kudu go tšwa go tše kgolo ke ka lebaka leo le Barwana ba dumelago gore ga e gole go swana le mehlare ye mengwe, eupša ka pejana pshatlegela fase ka go ipušeletša, tšeo di godilego ka botlalo, gomme ka letšatši le lengwe e fela ya nyamelela. Ga go na le potšišo ke monagano wa gore ke mehlare ya mehlolo.
Matšoba le Dienywa
Mohlare wa Baobab o na le matšoba a magolo a mašweunyana ao a bulegago bošego. Seenywa, sa go gola ka botelele bja leoto, le na le thathariki le tebelokgahlamahlo ya C gomme e ka anyiwa, goba go e ina ka meetseng go dira seno sa go kgathološa. Di ka bešwa gomme tša alwa go dira seno sa go swana le kofi. Seenywa ga se fela karolo ya Baobab yeo e ka šomišwago. Kutu e ka thumiwa go dira lenti, legogo, diroto, pampiri le lešela; mahlare a ka apewa a lewa, le sekgomaretši se ka dirwa go tšwa go modula.Tšhomišo
Tlhale go tšwa go kutu e šomišwa go dira lenti, diroto, lešela, dithapo tša didirišwa tša mmino le dikatiba tša go tsene ke meetse. Mola go gagola lekwamati go tšwa tlase go bontšhi bja mehlare ka tlwaelo di hlolago lehu la tšona, dibaobab a se fela go phologa sa mokgwa wo o tlwaelegilego, eupša lekwamati le le mpsha la hloga.Mahlare a ma mpšha a mohlare a Baobab e neela ka merogo ya go lew ya go swana le sepeneše yeo e šomišwa gape e šomišwago bjalo ka sehlare go alafa bolwetšwe bja dipshio le bolwetši bja sebudula, bolwetši bja mafahla, go lomiwa ke dikhunkhwane, le malwetše a mangwe a mmalwa. Dienywa tša tatso le dikotla le dipeu tša mehuta ya diphedi tše di a nyakega, ga ge modula go tšwa Aforika le Australia wa dibaobab o tswakanywa le meetse a go dira sekgomaretši.
Tša tlhago
Go bapa le Zambezi, mefare e be e dumela gore ge Lefase le sa le nnyane Dibaobab di be di eme thwii ka boikgantšho. Le ge go le bjale ka lebaka la go sa tsebale, di ile tša thoma go laola ka go gola ga nnyane. Badimo ba befetšwe gomme ba tomola Dibaobab, ba di bušetša morago ka fase a mabu, medu e lebeletše godimo. Memoya ye mebe e pokela letšba la go ba le tswine le le šweu gore mang le mang wo a kgetlago le el tee o tla bolawa ke tau. Baobab ye nngwe ya kgoparara ka Zambia go boletšwe gore e pokela ke sepoko sa hlware.Pele ga ge monna wa mošweu a fihla, hlware ye kgolo e bego e phela ka gare ga phago e be e rapelwa ke badudi ba selegae. Ge ba rapelela pula, dibjalo tše botse ya go tsoma ga botse, hlware e arabile dithapelo tša bona. Motsumi wa mathomo wa bathobašweu o bile a thunya hlware ye gomme tiragalo ye e feleditše ka dipoelo tša tshenyo. Ka mašego a go homola badudi ba bolela ge ba kwa medumo ya go sa ratege ya noga ye e tšwelago pele go tšwa mohlareng wo wa kgale.
Phakeng ya boset bosetšhaba haba ya Kafue ka Zambia, se sengwe sa Dibaobab sa go ba kgolo go di feta ka moka se tsebja bjalo ka “Kondanamwali” – mohlare wa go la makgarebe. Mohlare wo mo kgoparara o ratile banenyana ba ba botse ba bane bao ba phela moriting wa sona. Ge ba fihlelela botšwamahlalagading, ba ikhweleditše banna go dira gore mohlare wo o be le lehufa. Bošego bjo bongwe, go be go na le mamogašwa wa go befelwa, gomme mohlare wa bula kutu ya ona wa tšea makgarebe a wa tsentšha ka gare.
Ntlo ya maikhutšo e agilwe makaleng a mohlare. Ka nako ya ledimo bošego, ke sello sa makgarebe a golegilwego a dirago gore batho bao ba lego ka gare ba roromele - e sego go kwagala ga medumo ya diphoofolo tše hlaga. aGo bapa le Limpopo, go dumelwa gore ge mosimane wo mo nnyane ka hlapa ka meetse ao a inwego lekwamati la Baobab, o tla gola go ba monna o mogolo. Tše dingwe tša ditumelo tša badudi ba tlhago di laeditše go ba le go sepelelana le tša mahlale.
Badudi ba tlhago ba dumela gore basadi ba dulago mašakeng ao dibaobab di lego ka bontšhi ba ba le bana go feta bao ba dulago ka ntle ga dilete tša Baobab. Ba ja sopho ye e dirilwego go ya ka mahlare a Baobab, yeo e humilego ka ditebelelokgahlamahlo. Se se patelela tlhaelelo ya phepo ka dijong tša bona. Dingaka di tiišeditše gore se ka nnete se tliša monono go pelego. Barwana ba Afrika ba na le tumile ye e bolelago ka Modimo wa Thora.
Ga a rata ge Baobab e gola ka serapaneng sa gagwe, bjale o be a e fosetša go tlola lebotong la Parateisi go ya tlase Lefaseng, gomme le ge e le gore mohlare o fihlile wa hloma ka hlogo fase o tšweletše pele go gola. Ga go makatše gore mohlare wa go lebelega a le šele bjale o swanetše go ba le diaila tše di amanago le sona. Batho ba bangwe ba dumela gore ge o ka kgetla letšoba go tšwa go mohlare wa Baobab o tla lewa ke tau, eupša ge o ka nwa meetse ao peu ya Baobab ye bego e inetšwe gona o tla bolokega go kwena.
Maloko a rilego ka Thransefala a hlatswa bana ba bašemane ka meetseng a inetšwego lekwamati la Baobab. Go tloga fao, go swana le mohlare, ba tla gola ba le thata le maatla.