Leina
Phiri ya molete [Proteles cristata]Leina le la “Aardwolf” le bolela gore 'phiri ya molete'ka SeAfrikanse' gomme le tšerwe ka dikarolo tša yona tšeo di swanago le tša pmšya le mekgwa ya yona ya dijo tše di ka moohlwa tše di di epang go tšwa ka mabung.
Ponalo
Phiri ya molete e ne boya bja mmala yo olego boserolwana le borokwa, le mebala e e tsepamego e meso, e na le mosela o nago le maboya a mantšhi gomme o na le ntlha e nago le boya bjo bo ntsho, e na le boya bjo bo ntšhi mo mokokotlong, jo bo emelelang ge Phiri ya molete e kwa e romulwa goba e tšhošwa. Phiri ya molete e eme disentimetara tše 40 go tloga legetleng ka mosela o botelele bja disentimetara tše 20-25, gomme e botelele bja disentimetara tše 65-80 go tloga nkong go ya moseleng mme e boima bja dikilograma tše di bogareng bja 8 le12. E swana le Phiri e thamaga e nnyane.Dijo
Mehuta ye ya diPhiri ye e sa tlwaelegago ke moji wa moohlwa. E tlwaetše kudu go ja mohlwa moo ebilego le meno a yona a dutše fela ka ntle, ebile a fokotsegile gore le go hlafuna nama fela ke seo se sego bonolo go yona. Meno a ka pele a ituletše botse gomme e a šomiša go itšhiriletša go diPhiri tse dingwe tša molete. Dijo tša Phiri ya molete di na le mehuta e me bedi e e kgethegilego ya meehlwa, o mongwe ke o feletšago o sena mosola ka nakong ya mariga ka gomme Phiri ya molete e tla ya go mohuta o mong wa moohlwa go ya ja.Hlokego e ya dijo e palediša Phiri ya molete go ralala le naga ka goba go sena dijo tše di ntšhi mo lefelong leo go nago le mehuta eo ye mebedi fela ya moohlwa. Bošegong bjo bo tlwaelegilego Phiri ya molete e ja moohlwa o ka bago 200 000 go ya go 300 000 ka go šomiša bokgoni ba yona bjo bo maroka, Phiri ya molete e kgona go kwa go nang le moohlwa gona e be e šomiša leleme le sephara la yona go ja ka bontšhi. Phiri ya molete e tsebega gape ka go ja diphoofolo tše dingwe tše di nnyane go swana le magotlo, dinonyana tše di nnyane, mae le kgari.
Pelego
Gantšhi Phiri ya molete ya poo le e tshadi di na le dihlong, di a tšhabana ebile ga nke di bonwa fela,seo se dira gore go be boima go tseba tša bophelo bja tsona, fela go dumelwa gore di kgona go hlakana nakong e nngwe le e nngwe mo ngwageng ka moka. Go hlakana ga ya poo le e tshadi go tšeya matšatši a 90 go ya go a 100 go be go belegwa diphitšana tse 2 go ya go tse 4. Ge diphitšana di fetša go kgwešwa di jeswa moohlwa o o satšwa go thuthuga ke batswadi ka bobedi.Boitshwaro
Diphiri tša molete di rata go robala motshegare gomme di sepela bošego. Gantšhi di tsoma ka bo tee ka bo tee ntle le thušo ya tse dingwe, di hlakana fela ka go yo kopananela moseme le go godiša tše nnyane. Ka nako tše dingwe di bonwa ka dihlophana tša bobedi goba sehlophana se nnyane sa tše ntšhinyana. Phiri ya molete ga so ihlagiše go tša tsamaišo ya lelapa le akaretšago ditlogolo bjalo ka diphiri tše mabala le tše mebala-bala ka go ja ga tšona go ga moohlwa. Ka gore ga di dumele mo go arologantšha dijo ebile di ka se ke tša bušetšwa moleteng, diphiri tša molete di swanela ke go sepela leeto go ya go nyaka dijo. Gantšhi mešima ya tšona ke ye e atolositšwego gantšhi ke magotlo a hlaga eo e nago le ditsela tša Dikolobe tša molete goba Dinoko. Diphiri tša molete ke diepi tša bokgwari gomme ge go se na melete di tla e ikepela ya tšona.Moo di hwetšwago gona
Di hwetšwa ka bohlaba le kua borwa bja Afrika ntle le borwa bjo bo leng ka lebopong.Diphoofolo tše tša go ja nama gomme di iphihlilego di ipontšha di na le kgotlelelo e bonolo ya naga e e bophara le bogolo gomme di thabela go ba mafelong ao a sa itemogelego pula ka bontšhi, di dula mafelong a bulegilego ao a nago le bjang, le fa go nang le dihlatšana gomme go na le bjang bjo bo ka tlase moo di phelago tlase mo meleteng. Go na le mafelo a mabedi ao diPhiri tša molete tšeo di bego baagi ba tšona, ke tše phelago mo Afrika Borwa gomme tše dingwe di hwetšwa kua gare ga Tanzania leboya go ya borwa ba Egepeta. Gantšhi diPhiri tša molete di hwetšwa naga le ditlhatšana le bjang jwalo kua Botswana, Karoo le Profenseng ya Kapa Bokone.
Mo e gatilego
Phiri ya molete e nale menwana e mehlano maotong a ka pele, e fela monwana wa ka pele o dutše ko godimo gomme ga e tlogele leswao mo fase, e na le menwana e mene maotong a ka morago. Maroo a yona a masesane ge o a lebeletše godimo, ge o e lebeletše ka lehlakore le bophara ka botlaseng e bile le thata, le botelele bja dimilimitara tše ka bago 20 ka ponelo pele.Dipalopalo tše bohlokwa
Boima bja mmele (Tshadi) 7,7 go ya go13,5 dikilogramaBoima bja mmele (poo) 7,7 go ya go 13,5 dikilograma
Botelele (Tshadi) disentimitara tše 90,
Botelele (poo) disentimitara tše 90
Nako ya go hlakana ka moseme
Dikgwedi tše pedi
Palo ya tše nnyane
2 go ya go 4 ya diphitšana
Mohuta
Diphoofolo tšeo di jago nama
Lelapa
Lelapa la diphiri tša molete le diphiri tša mebala tše di phelago ka nama
Pelego
Diphitšana tše 2 go ya go tše 4 di belegwa go tloga ka kgwedi ya Lewedi go ya go Moranang morago ga nako ya go hlakana ga e tshadi le ya poo ka moseme tše di ka bago tše 2