Kuyini Iqhwa?

© Robert Reisman
Iqhwa yilona ungqimba olumhlophe lwamanzi abandisiwe uma izinga lokushisa elingaphansi kwezinga elingaphansi komhlaba lingaphansi kwe-0ºC. I-Frost ibonakala emhlabathini noma ezitshalweni eziseduze nomhlabathi.
Ezinye izitshalo zonakaliswe kabi noma zibulawa ngokushisa okushisa, okubangelwa amakristalu e-ice ngaphakathi kwesitshalo, ngakho-ke iqhwa liyisimiso sezulu esibaluleke kakhulu ekunqumeni ukufaneleka kwesitshalo endaweni ethile yokulima.
Inombolo yezinsuku lapho isithwathwa esenzeka khona angeke ithinte isitshalo njengenani lezinsuku eziqhubekayo zeqhwa.
Izitshalo zinezinga eliphansi lokushisa ngezansi lapho izitshalo zizolimala kakhulu noma zibulewe. Lokhu kubanda kuhlukahluka phakathi kwezinhlobo zezitshalo ezahlukene. Izitshalo ezithile, njengezitshalo ezishisayo nezishisayo zingase zibulawe kakade ekushiseni kwama-5ºC.
Ukuze unqume ukuthi yisiphi isitshalo ongasitshala endaweni yakho, kuzodingeka uhlole ukuzwela kwayo iqhwa.

Yini Iqhwa Elimnyama?

'Iqhwa elimnyama' lapho amazinga okushisa angaphansi kwe-subfreezing akhona kodwa akukho frost emhlophe ebonakalayo. Akukwenzeka kaningi, kanye ngeminyaka embalwa, kepha kuyingozi nakakhulu kuneqhwa elijwayelekile elimhlophe futhi lingabulala izitshalo ngisho nezingxenye zezihlahla.

Usuku Lokungena Kweqhwa

'Lokungena' lweqhwa elisindayo lisho ukuphela kwenkathi ekhulayo yezitshalo ezizwela iqhwa ngesikhathi sokuvuthwa.

Uma isitshalo singavuthiwe ngosuku lokuphumayo ukulahlekelwa kwemithelela enkulu kungenzeka. Ukusebenza emuva kusukela kulolu suku, umlimi angalinganisa usuku lokugcina lokutshala ukuze agweme isithwathwa ngesikhathi sokuvuthwa.
Ezindaweni zommbila eSandvet, Vaalharts, Orange-Riet, Douglas naseNtshonalanga Orange River, usuku lokufika kwesithwathwa lungama-20 kuMeyi. Ummbila wenkathi ende, isikhathi sokukhula sezinsuku ezingaba ngu-150, kumele sitshalwe kungakapheli maphakathi noDisemba.
Ngokubusika okutshala izitshalo ezibhekene ne-frost ensikeni yabo yokutshala, izinsuku zokutshala zingahle zihlelwe ukuze isitshalo sidlulele isigaba saso esibucayi lapho iqhwa libeka khona.

Usuku Lokugcina Kweqhwa

Usuku lokuphuma luyisiqalo sonyaka okhulayo wezitshalo zasehlobo ezithinta isithwathwa ngesikhathi sezinsimu zazo.

Ezindaweni zokulima ezinamanzi, ukutshala kumele kwenziwe kuphela emva kokuqala 'kwemvula'.
Ezindaweni zokulima ezitshalisiwe zingenziwa ngokushesha nje lapho ingozi yeqhwa idlulile futhi izinga lokushisa liphakeme ngokwanele. Izitshalo zasehlobo zakuqala ezidayiswa njengezimila, amakhabe namakhabe amnandi, lokhu kuyinzuzo ukuze kuzuzwe amanani amahle.

Izindawo Zeqhwa eNingizimu Afrika

Ezingxenyeni ezisemaphandleni eNingizimu Afrika ngezinkathi ezinde futhi ezinzima zamaqhwa onke aphezulu ngaphezu kolwandle nolwandle. Ubusika obusika obungenamvula obusika kanye nomoya owomile wenza ukuba kube khona isithwathwa.
Emayelana nezinhlelo zokunisela eFree State naseNyakatho Kapa, ​​isikhathi seqhwa siba eside kakhulu, kusukela ezinsukwini ezingu-91 kuya kwezingu-120. Amapulazi ezindaweni ezizungezile kanye nasezungeze izikhamo zokunisela eMfuleni waseLimpopo, esifundazweni saseLimpopo, e-Lowveld (eMpumalanga naseMaphandleni aseLimpopo) kanye nezindawo ezisogwini zakwaKwaZulu-Natali, eMpumalanga Kapa kanye nasezifundazweni zaseWestern Cape zinesikhathi esifushane kakhulu seqhwa ezinsukwini ezimbalwa nje ngonyaka kuze kufinyelele ezinsukwini ezingu-30 zeqhwa.

E-Eastern Cape, isikhathi seqhwa, izinsuku ezingu-1 - 30, sincishiswe ngenxa yethonya lamagodi aphansi emifuleni ekushiseni. Lezi zigodi zishisa kakhulu kune-plateau yase-Eastern Cape futhi ngakho-ke ineqhwa elincane. Izindawo eziningi zokunisela zaseMpumalanga Kapa zikhona kulezi zigodi.

Kukhona umdwebo omkhulu wamafriphu eduze nogu lwaseNyakatho KwaZulu-Natali ngenxa yethonya elwandle olumfudumele waseMozambique. Lokhu kuhlanganisa uhlelo lwe-Makhatini lokunisela. Izitshalo ezincane ezishisayo, isb. ubhanana, izinambuzane, ama-guavas, ngisho nezitshalo ezishisayo, ama-nut, angakhula lapha.
Ucwaningo olwenziwe ngamahlumela ekhonathi, isitshalo esishisayo, selwenziwe epulazini laseMakhatini.
Izindawo ezingenabhasi eNingizimu Afrika zihlanganisa amagquma aseMpumalanga naseNingizimu Kapa nakwaphakathi kwaKwaZulu-Natali. Indawo encane engenamakhaza emingceleni yasempumalanga yeMpumalanga naseMaphandleni aseLimpopo ikakhulukazi ngaphakathi kweKruger National Park.

Translated by Nsika Khoza