Izimila ze-Richtersveld

Inhlalo Yendawo Emangalisayo

©Roger DelaHarpe
I-Richtersveld iyisimanga kwezemvelo okuvutha umcabango, futhi izitshalo zayo ezingavamile ziheha abantu ababuka insobonsobo emhlabeni wonke. Ngesikhathi ngisendaweni, ngahlangana nosozimila ababili abasaqala ababephuma eJalimane njalo babehlezi behlele uhambo lwabo eminyakeni edlule. Akungabazeki ukuthi, bebelungele ukuhamba kwabo futhi bebengakwazi ukufihla injabulo yabo.
Futhi nginesiqiniseko ukuthi abadumazekile. Ku-Richtersveld, izinhlobo zezimbali ezingu-360 zibalwe endaweni engukhilomitha owodwa ububanzi. I-Memsemb, noma i-vygie, imindeni eboniswe kabanzi, enamalungu angamashumi amahanu ngaphakathi kwe160 akhona esifundeni. Lokho kuhle kakhulu kugwadule olinganiselwa ku-68 mm imvula kuphela ngonyaka.

Ukungahambisani Kwezinhlobonhlobo Zezinto Eziphilayo

©Roger de la Harpe
Esinye sezizathu salokhu kuhlukahluka kwezinhlobonhlobo zezinto eziphilayo ukuthi i-Richtersveld itholakala endaweni eguquguqukayo phakathi nendawo yezimvula zasebusika zaseNamaqualand kanye nendawo yezulu yemvula yeNama-Karoo. Kwezinye izindawo le ndawo ingamakhilomitha ayishumi noma amashumi amabili kuphela, okuyimbangela yokuhlanganiswa kwezinhlobo zezitshalo ezihlukene.
Ukwengeza, kunezinhlobo ezintathu zokuphilayo eziyinhloko e-Richtersveld: i-Succulent Karoo, eyinhloko, i-'Desert 'Biome encane (enyakatho nasempumalanga) nezindawo ezikude zeFynbos Biome (emehlelweni wezintaba eziphakeme). Kumele futhi uqaphele ukuthi izintaba, ezivame ukutholakala enyakatho-ntshonalanga, zimise ama-malmokkies, namafu emvula angene ngaphakathi. Ngakho-ke, Imehlelo ebheke olwandle inemvula enkulu, kodwa leyo ebhekene nezwe (ikakhulukazi engxenyeni esempumalanga) yomile futhi iqukethe izinhlobo eziningi ezivame ukuhambisana ne-Nama-Karoo (njenge-euphorbias).

Ukuguquka Kwezinhlobo

©David Fleminger
Zonke zalezi zimo zakha inqwaba yezimo zezulu ezincane e-Richtersveld, futhi isigodi ngasinye sinenhlanganisela eqondile yemvula, umoya, inhlabathi nokushisa. Lezi zindawo ezizimele zikhuthaza 'ukuguquka kwezinhlobo' - inqubo yokuziphendukela kwemvelo lapho izinhlobo zivumelana nezimo zazo zemvelo kuze kube yilapho zihluke ngokweqile ukusuka kuzinhlobo zazo zomdabuko. E-Richtersveld, ezinye zezinhlobo zezitshalo eziqhamukayo eziye zashintshwa kahle ezindaweni ezithile, zitholakala kuphela esigodini esisodwa noma indawo 'encane'.
Noma kunjalo, kungakhathaliseki ukuthi kunkulu kangakanani noma kuncane kangakanani, isihloko esijwayelekile kuzo zonke izitshalo zeRichtersveld ukusinda. Njengoba kuchaziwe ngenhla, eziningi zezitshalo zigcina amanzi emaqabungeni azo, phakathi kwe ziqu noma ezingxenyeni zangaphansi komhlaba, kodwa ubuhlakani balezi zitshalo bokuphila bungaphezu kwalokho.
Ezinye izitshalo cishe zingaphansi komhlaba, zinentandela ezincane nje kuphela eziphuma emhlabathini.Ezinye zikhula zendlalekile emhlabathini ukuze zigweme umoya, ngamaqabunga amakhulu abamba umswakama ovela emhlabathini. Ezinye zikhula izinwele noma izikhonkwane ukuze zibabambe amaconsi amazolo.
Ezinye ziyakwazi ukuvala imbotshana ukuvimbela ukuphuma kwamanzi.Ezimbalwa zingama-psammophorous, okusho ukuthi zidonsa izinto ezinamathelayo ezithatha futhi zithungatha umhlabathi osenhla, ukuze zizivikele ezivunguvungwini zesihlabathi.

Amasu okuPhepha

©Shem Compion
Nakuba izitshalo eziningi eziseRichtersveld zihlala ziluhlaza (okuyinto engavamile ngemvula yobusika egwadule) kunezimbalwa ezishiya amaqabunga ehlobo ukunciphisa ukulahlekelwa kwamanzi. Ezinye ziphambukisa ilanga kacane, noma ngokukhula igxolo eyinkimbinkimbi, noma ngokugcina amaqabunga amadala. Ezinye ziphenduka zibe zincane, ukunciphisa isidingo zazo zezinsizakalo ezingavamile. Ezinye zikhula kuphela engosini zamadwala, ukuze zibe zisemthunzini opholile. Ngamanye amazwi, izitshalo zeRichtersveld zihlala zidala amasu azo okusinda.
Kuzo zonke, i-Richtersveld kuthiwa iqukethe insobonsobo ezingu-48 kuya ku-49, ezingamaphesenti angamashumi amane azitholakali kwenye indawo. Iningi yalezi zitshalo nazo zisetshenziswa ngokuphumelelayo ngabantu bomdabu. Kusetshenziswe izinhlobo ezingamashumi ayisikhombisa njengokudla (noma ama-veldkos – ukudla kwehlathi), okungamashumi amane kusebenza njengemithi ukwelapha kanti ezingamashumi amahlanu nane zineminye imisebenzi, njengokwenza izintambo, nokwenza insipho kanye nezinkuni. Kukhona nezitshalo eziningi ezididisayo, ngezinye izikhathi ezisetshenziselwa izinkolo. Kodwa ungahambisani ukhotha insobonsobo - eziningi zazo zinobuthi!
Ngaphezu kwazo zonke izitshalo ezingajwayelekile futhi ezingavamile ezithandwa ngosozimila, i-Richtersveld nayo ibonakala ngezitshalo eziningi ezivamile eziye zaba yizici zesifunda.

Translated by Nsika Khoza