Springhare

© Nigel Dennis

Dzina

Springhare [Pedetes capensis]

Nga hatsho

Dzina ḽatsho ḽa mvelo hetshi tshipuka ḽi ya xedza, ngauri springhare ndi tshipuka tshiṱuku husi hare. Hetshi tshipuka tshi ya shumiswa dzi nḓuni u sevha tsha do vha tsha vha tshipuku tshine tsha zwimeswa nga maanḓa kha ḽifhasi ḽoṱhe.

Tshivhumbeo

Ṱhoho na mutumbu wayo zwo lapfa 400 mm ngeno mutshila u 440 mm. tshilemela 3 kg, ndi tshone tshipuka tshihulwane kha zwine zwa kona u fhufha zwipuka zwiṱuku kha dzingu. Nga milenzhe ya tsho mipfufhi ya phanḓa na milapfu ya murahu tshi nga Kangaroo dwarf.
Dzina nḓevhe khulwane na ṱhoho yo no ya muvhuḓa. Muvhili watsho wa nnṱha muvhala ndi yeḽo-buraweni, sinamoni kana buraweni ya ruffus. Dza vha na mutshila wa buraweni, nga fhasi hayo hu ya fhambana nga muvhala tshinwe tshifhinga u nga wa swiri uyela kha mutshena. Dzoṱhe ya munna naya musadzi dzi fana.

Kuḽele

I tshila nga midzi ya mahatsi, zwitanda,mbeu na maṱari iya funa na mahatsi o dalafhalaho ane a vha o ḓala mutakalo na maḓi. I zwima nga milenzhe yayo yoṱhe miṋa fhedzi I tshiḽa iya dzula nga mivhili ya murahu na mutshila, uri I kone u vhilinganya zwiḽiwa nga milenzhe yayo ya phanḓa.

Kubebele

Ai bebi nga khalanwaha, I beba ṅwana muthihi nga murahu ha u ḓi hwala lwa maḓuvha a 77. Ya tshisadzi iya kona u beba vhararu kha ṅwaha muthihi, vhana vha ya ṱhogomelwa na hone vha ya itelwa fhethu havhuḓi ha u dzula hone.
Dzi ya kona u vhona na u tshimbila tshimbila dzi tshi tou fhedza u bebiwa. Vhana vha ḓitika nga mafhi a mme u swikela vha na vhege dza sumbe vha tshi khou lemela 1,3 kg. U vhibva lwa vhudzekani ivha ina minwedzi ya malo.

Kuitele

Nga milenzhe yayo ya murahu iya kona u gidima vhukuma I tshi khou shavha zwipondi zwi no nga maṋoni na Didingwe. Dzi funa u dzula fhethu hune ha vha na mahatsi mapfufhi, maḓakani na fhethu hune ha vha na muṱavha uri I kone u ita vhudzulo.

Hune dza wanala hone

Ri sa ambi fhethu hune ha nga sogani na maḓakani, heyi phukha yo isiwa Afrika Tshipembe, uri I kone u dzula fethu ho navhaho na hu songo tou navhesa kha manwe mashango.

Mawanwa

Heyi phukha ndi tshinwe tsha zwiḽiwa zwa ndeme kha vhathu vhoṱhe Afrika ngauri u vha hone hayo ho ḓala kha madzingu a henefha Afrika.