Afrika Tshipembe hu bveledziwa dzi cherry dzine dza difha dzine dza swika, 0.1% yothe yo fhelela ya lifhasi ine ya bveledziwa, ndi tshivhalo tshituku musi wo vhambedza na kha manwe mashango a southern hemisphere u fana na Chile, vhane vha vha vha tshi khou dzi wana dzi tshi khou bva China, vhane vha vha vha tshi khou dzi wana na USA.
Dzine dza swika 22% dza Afrika Tshipembe dzine dza bveledziwa dzi ya bva, dzine dza vha dzi tshi swika 56% ya dzi cherry dzine dza vha dzi tshi khou bveledziwa dza fusha mutakalo wa vhathu vhapo. Vhane vha lingana dza vhukati kha dza Afrika Tshipembe dzi vha dzi tshi khou ya UK.
U bveledziwa ha Cherry Afrika Tshipembe hu khou hula vhukuma, hune ha vha na dzi hectara dzine dza vha dzi tshi khou hula nga 78% ubva kha 221ha uya kha 388 ha vhukati ha 2013 na 2018. Zwine zwa swika 40% ya cherry ya Afrika Tshipembe yo vha yo tavhiwa kha dzi orchard nga 2017 na 2018.
U Bveledziwa ha Lifhasi Lothe ha Cherry
Sweet cherries, Prunus avium, vhubvo hayo ndi Europe, Turkey, Africa na Asia nahone a divha hone manwe mashango ane akhou i bveledza sa tsumbo Poland na Turkey, dzi wanala henefha. Vhabveledzi vhahulwane vhararu vhane vha bveledza dzi cherry dzine dza vha uri dzi ya vhavha ndi Russia,Turkey na Ukraine.
Ubva nga 2001 u bveledziwa ha lifhasi ha cherry ine ya vha uri iya difha hu khou hula nga 52% hune Turkey i khou xelelwa nga maraga wayo sa ine ya divhelwa uvha vhone vhabveledzi vha maimo a nntha nga 2016 musi hu tshi dzhena Chile vhuimomi hayo. Minwe mirado ya thanu dza khwine ndi USA, Uzbekistan na China. Afrika Tshipembe I kha vhuimo ha vhu 34 hune ya kona u tou bveledza fhedzi 1 000 tonnes.
Hu ya vhonala u gonya ha u bveledziwa ha dzi cherry kha la Chile. Huna u hula nga 353% lwa minwaha ya 16 u swika nga 2016 zwe zwa do vha thusa uri hu vhe vhone vhane vha vha kha dza 10 dza kwhinesa, ha vha vhone vha hulwane vhane vha isa cherry Asia vha thusa China nga dzine dza swika 80% kha ine ya liwa. Nga 2016, vho bveledza 26% kha ya u bveledziwa ya lifhasi na hone zwe vha do zwi swikelela kha khalanwaha ya 2018/19 ho vha hu 150 000 tonnes.
U aluwa ha u bveledziwa ha cherry China zwo vha zwithu zwine zwa vha uri zwo khethea vhukuma. Ho vha na u gonya ha 1 800% kha minwaha ine ya vha vhukati ha 2001 na 2016. Vho vhona China hu tshi vha vhone vhabveledzi vhahulwane, hune na dzi orchard dzi tshi khou fhambana ubva kha dza kale na tshaka dza dzine dza vha fhasi kha dza vhukati kha dzine dza khou tavhiwa nga ndila ya tshizwino hune ha vha na miri ine ya swika 100 000 ine ya vha yo tavhiwa yo vhambelana yo dala.
Kha la China, tshaka dza miri ya cherry ine ya vha i tshi kha dzi greenhouse i ita uri mitshelo ivhe nga ndila ine ya vha vhukati ha dzi khalanwaha ho sedziwa dzine dza vha uri ndi dza kale dzinwe ndi nntswa, musi hu tshi swika hune dza nga dzi khou konda u wanala. U bveledziwa ha dza China nga 2018/19 ho vha hu 210 000 ya dzi tonnes nga khalanwaha.
Uya nga ha vha United States Department of Agriculture (USDA) u bveledziwa ha cherry nga 2018/19 ho bveledziwa zwine zwa swika 3.3 million tonnes, ha vha na u gonya ha 156 000 tonnes. Na 30% u gonya hu khou humbuleliwa kha la Europe, nga maanda kha la Poland vhane dzi cherry dzavho dzo swika he dza dzhenelela kha dza vhuraru dza EU.
Hune ha Bveledziwa Cherry Afrika Tshipembe
Mutsho wa eastern Free State u mona na dorobo ya Ficksburg, Clocolan na Fouriesburg na kha vhupo ha Ceres ha Western Cape - vhuria vhune ha rothola, tshilimo tshine tsha dudela - ndi wone mutsho une wa vha uri wo tea kha u bveledziwa ha dzi cherry Afrika Tshipembe. U dala ha dzi cherry, 71%, i ya bveledziwa Western Cape, 13% kha la Free State na 10% kha vundu la North West.
Mbalo yo fhelelaho ya dzi cherry dzine dza vha uri dzi khou bveledziwa Afrika Tshipembe ho vha hu 1 024 tonnes nga khalanwaha ya 2018/19.
U Rengiswa ha Cherry
Ine ya swika 55% ya cherry dza Afrika Tshipembe dzi rengiswa Afrika Tshipembe na mimaragani ya hone. Dzine dza swika 22% dzi ya bva dzine dza swika 10% dzi ya vhewa dzo omiswa. Johannesburg na Durban ndi hone hune dza rengiseswa, dzothe dzi tshi khou kokodza 33% kha cherry ine ya bveledziwa. Pretoria i rengisa 21%, Cape Town ndi 9% ya dza Afrika Tshipembe.
Kha dzine dza vha dzi tshi khou ya kha manwe mashango, dzine dza swika 50% dzi vha dzi tshi khou ya UK, 24% dzi vha dzi tshi khou ya middle east 16 %dzi vha dzo tshi khou ya Europe na Russia. Hu di vha na vhanwe vharengisi vhane vha wana dza Afrika Tshipembe na mashango ane avha uri ndi a Far east vha wana 3%.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe