Rock Hyrax
Thanyani

© Roger de la Harpe

Vito

Thanyani (Procavia capensis)

Xivumbeko

Muxaka lowu wa kondlo I xaka lerikulu leri hanyaka ra ndlopfu hambi leswi swihambanaka swinene hi xiyimo. Vuxaka lebyi byisukela eka leswi swiharhi leswi hivumbirhi kaswona swifanaka hi xivumbeko xa matinu na milenge.

Swakudya

Thanyani yidya swimilani. Hambi leswi yipfaka yikatsa katsa, yitsakela byasi himinkarhi ya timpfula kasi loko ku omile yidya ximilani xinwana na xinwana lexikumekaka. Swimilani leswitivekaka swidlaya kumbe swiri na nuhelo rokarhi kumbe ku onha xivindzi hiswin’wana leswi dyiwaka hi thanyani loko kuri na dyandza.

Kutswalana

Vana vatswariwa loko kusungula ximumu endzhaku ka kutika 7 wa tinhweti. Kasi tinwani tithanyani taswikota kubiha miri tinga seva na lembe. Muxaka lowu wa kondlo waswikota kutswala kambirhi kumbe kanharhu. Thanyani yinwe yaxinuna yaswikota ku hlayisa tithanyani ta xisati to fika 17 eka ntlawa. Thanyani leyikuleke ya xinuna yaswikota kuhanya eka vuxaka byebyo.

Mahanyelo

Thanyani yirhandza ku orha masana ehenhla ka maribye lawa yakulu ngopfu ngopfu ni mixo kumbe loko dyambu riya ekupeleni. Thanyani yitala ku dyiwa ngopfu hi rikhozi, Nadzana na Yingwe.

Laha yikumekaka kona

Tani hileswi swihlamuseriwaka hi vito ra yona ra xinghezi, thanyani yitsakela kutshama emaribyeni e matikweni hinkwawo yale dzongeni wa Afrika. Yitlhela yitsakela kutshama eminsinyeni laha minsinya yakona yinga kusuhi na riwa.

Tinhlayo ta nkoka

Vito ra xi Latin: Procavia Capensis
Ntiko (Xisati): 2, 5 - 4, 2 kg
Ntiko (Xinuna): 3, 2 - 4, 7 kg
Ku leha (Xisati): 55 cm
Kuleha (Xinuna): 55 cm
Ku biha emirini: 8 months
Vana: 1 - 6
Kuringanela Masangu: 17 months
Ntiko wotswariwa: 165 - 230 g
Swakudya: Hyracoidea
Ndyangu: Procaviidae
Kutswala: 1 - 6 wa vana vatswariwa hi Ndzhati/Nhlangula na Nyenyekulu - Dzivamusokol endzhaku ko tika kwalomu ka 7 wa tinhweti.

Nhlamuselo ya minkondzo

Thanyani yina swikunwani swa 4 eka milenge yale mahlweni na swi 3 eka yale ndzhaku. Swikunwani hinkwaswo swinaminwala handle ka xalendzeni xa nenge wale ndzhaku lexinga na nwala wo khotseka. Minkondzo ya kona ayi sirheleriwanga hinchumu leswi endlaka leswaku laha yikandziyaka kona kusala kutsakama leswaku yita khomelela kahle. Leswi swiendla leswaku yikhomelela kahle laha kurhetaka naloko yikhandziya minsinya.