Ntanga wa Mati wa iSimangaliso

© Roger de la Harpe

iSimangaliso Kusuka Empfhukeni

‘Wetland Park kufanele kuri ndzhawu yin’we ntsena e misaveni laha kungana xihadyana (mpfuvu) xa khale swinene emisaveni naswona laha kungana xiharhi lexikulu swinene (nldopfu) emisaveni hinkwayo laha swihanyaka kun’we eka ecosystem na hlampfi ya khale swinene ( coelacanth) emisaveni hinkwayo xikan’we na xiharhi xale matini (whale) emisaveni hinkwayo.’ Nelson Mandela
Cape Vidal e iSimangaliso Wetland Park i ndzhawu ya KwaZulu-Natal. Yina nhova yohlawuleka, beach xikan’we na nkatsakanyo wa doroba, swirhandziwa ngopfu hi mindyangu.
Ntanga wa iSimangaliso Wetland wuvuriwe World Heritage Site yosungula e Afrika Dzonga hi lembe ra 1999 naswona yitekela enhlokweni nkoka wa misava hinkwayo tani hi ndzhawu leyingana ntumbuluko wo saseka swinene, biodiversity ya nkoka na ndzhawu ya nkoka leyi fambelanaka swilo leswi hanyaka na ndzhawu ya swona.
Ntanga lowu wa 332,000 hectare wuna mativa yanharhu eka wona, wuva na nhungu wa ti ecosystems leti hlanganaka, yina ndzhavuko wo phasa tinhlampfi lowu sukelaka eka 700 wa malembe, nhova yotala ya Afrika Dzonga leyi tsakamaka, ndzhawu leyingana estuarine system leyikulu e Afrika, 526 wa tinxaka ta tinyenyani nati coastal dunes ta 25,000 wa malembe.
Ntanga lowu wu fambisiwa hi iSimangaliso Wetland Park Authority hiku tirhisana na Ezemvelo KZN leyi fambisaka swiphemu swotala swa vupfhumba xikan’we na nhlayiso hi hala tlhelo na lava khumbhekaka tani hi vaaki va Bhangazi, vatshami vosungula va Eastern Shores. Lowu i ntwanano lowunga twisisekeki naswona wufanele kutisa ntshamiseko exikarhi ka nhlayiso na mbuyelo wa vaaki. Loko swaha tetano, lawa i matirhelo lawa mintanga yotala e Afrika yingata fambisisiwa xiswona eka nkarhi lowu taka. Nhluvukiso wa iSimangaliso wa haya e mahlweni. Kutlula kwalomu ka 14,000 hectares ta swibyariwa leswi xavisiwaka swisusiwile kutani miisava yi pfuxeleriwa. Tinxaka ta swiharhi swofana na tindlopfu, swibejwani, buffalo, cheetah na tinguluve ta nhova switlhelerisiwile entangeni lowuya. iSimangaliso swivula ‘masingita na xihlamariso’ hi ririmi ra xi Zulu. Aswi tiki kuvona leswaku hikokwalaho ka yinis.

Translated by Ike Ngobeni

Ndzhawu ya Mati ya iSimangaliso na Qhivi

Leswi ahi switiva tani hi ntanga lowukulu wa KwaZulu-Natal's Greater St Lucia Wetland Park wu cinciwe vito ximfumo kuva iSimangaliso, 'ndzha...more

Xiyindlwani Xale iSimangaliso Wetland Park Lexingana Ndzhawu yo Vona Kahle

Tiyindlu ta xirhendzevutani ta Mziki Hiking Trails to etlela eka tona e iSimangaliso Wetland Park ti akiwe rosungula tani hi ndzhawu yo lang...more

Hi iSimangaliso kuva World Heritage Site

Ntanga lowukulu wa St Lucia Wetland Park, sweswi wutiveka tani hi iSimangaliso Wetland Park, wuvuriwe kuva World Heritage Site hi lembe ra 1...more