Nkoka wa Matimu ya Robben Island

Khale hiva 1700’s

©Roger de la Harpe
Yitiveka ngopfu tani hi ndzhawu leyi Nelson Mandela anga tshama malembe yaku tshunela eka 30 ya vutomi bya yena, Robben Island yina nkoka wunwana wa matimu ya Afrika Dzonga. Ayitirhisiwa tani hindzhawu ya vuwiselo laha swikepe leswi aswi tlutiwa aswita hundza swikuma kona ti seals na matandza yati penguins. Loko sweswo swiherile, kuvekona tinyimpfu na mimpfundla. Himinkarhi leyi, vatluti lava vanga endla milandzu eswikepeni ava siyiwa kona kuva va hanya kumbe va fela kona.
Xihlala lexi xinga eribuweni ra lwandle e Cape Town, xihundzuke Khotso rosungula ra tipolotiki khale hi malembe yava 1700 loko ma Muslim lava ava lwisana na mfumo wa Dutch e Indonesia vatava vatisiwe kona. Himinkarhi ya nyimpi ya Eastern Cape Frontier Wars hiva 1800’s, varhangeri va ma Xhosa, kukatsa na muhluri muprofeta Makana, ava yisiwile kona hiva lawuri va tipolotiki va Europe. Endzhaku xihundzuke ndzhawu ya vanhu lava ava hluphiwa hi mavabyi ya leprosy na xibedlele xa miehleketo kutani kuva na nyimpi ya misava ya vumbirhi WWII laha hiloko endzhaku xita hundzuriwa Khotso ra tipolotiki ra mfumo wa xihlawuhlawu. Xihlala lexi xilave kuva resort yo tlangela kona mintlangu yo winisa mali yale ribuweni, hinkateko sweswi xihlala lexi xi hlayisa ndzhavuko na swiharhi swa novha.

Translated by Ike Ngobeni