Kusungula ku fuwa Tinguluve

©Glenneis Kriel
Kuva kufuwa tinguluve switisa mali, van’wamapurasi vafanele ku lava laha vangata xavisela kona tinguluve ta vona, kutani valanguta ntsengo lowu swingatava durhela wona ku fuwa loko vanga se sungula bindzu.
Ntsengo lowu wa mali, misava, ndhzawu ya vuhumelerisi, swakudya, vatirhi, mirhr, ku xava tinguluve, rivilo xaku kula, nhlayo ya swingulubyani leswi tswariwaka, nhlayo ya leswi lumuriwaka hi lembe kuya hi nguluve ya xisati xikan’we na nhlayo ya leswi lovaka hiswin’wana leswi hlohletelaka ntsengo wo fuwa.

Tihakelo Tosungula

©Glenneis Kriel
Kusungula bindzu ra tinguluve kusekela ehansi kumbe kuxava kusuka eka n’wamapurasi un’wani swinga lava mali yovonaka nyana. Va South African Pork Producers Organisation (SAPPO) eka tsalwa ra vona ra Pigs for Profit vana leswi kuswivula tani hi switsundzuxo kuva swiyisa ntsengo ehansi: Van’wamapurasi vanga sungula vari vantsongo, hiti nguluve ta xisati tinsongo, tani hi ndlela yaku tisa mali, leswingata pfuna van’wamapurasi ku dyondza hi bindzu loko vanga se teka xiboho xikulu xa timali.
Ematshan’weni yaku fuwa kusukela eka swifuwo leswintsongo e purasini, van’wamapurasi vanga hunguta mali yaku sungula naku fuwa hikuva va languta eka xiphemu xokarhi xaku fuwa. Vanga tswarisa naku fuwa swingulubyani kumbe kumbe kuxava leswingana mavhiki ya 6 kuya eka 10 ra mavhiki kutani vaswikurisa kufikela loko swiya ringetela ku dlawa.

Tihakelo ta Swakudya

©National Pork Board and the Pork Checkoff, Des Moines, IA, USA.
Kuya hi buku ya Danie Visser Modern Pig Production, ntsengo wa swakudya wule exikarhi ka 70% kuya eka 80% eka ntsengo waku fuwa eka purasi ra wena. Van’wamapurasi vafanele ku hunguta tihakelo taku phamela swifuwo naku katsa swakudya swa vona xikan’we na swantsengo wale hansi ekusuhi nale purasini. Xikombiso, vanga kuma swakudya leswinga sala kusuka exigayini xale kusuhi kumbe ti pods kusuka eka nsinya wa Prosopis kumbe ti acorns kunyika tinguluve.

Kuti endlela swakudya n’wamapurasi u fanele kuva na ndzhawu yoringanele ku endla sweswo xikan’we naku tekela enhlokweni tihakelo ta ku fuwa, tani hileswi swingalavaka mali yotala ku fuwa xikan’we na michini leyingata tirhisiwa. Loko u lava swakudya swa swifuwo kumbe mabindzu yan’wana, n’wamapurasi u fanele kutiyisisa leswaku swakudya swibasile naswona aswina mavabyi kumbe swilo leswinga vekaka vutomi bya swifuwo e nghozini hambi kuri rihanyo ra swona.
Swinga pfuna swinene ku burisana na nutritionist kumbe technician loyi anga pfunetaka eka ku endla nongonoko kuya hi swakudya leswi kumekaka naku lulamisa swakudya leswi xotaka swakudya swokarhi. Tinguluve atinge kuli kahle loko tikuma ntsena ti acorns kumbe ti Prosopis.

Nlhayo ya Swifuwo Leswi Xavisiweke

©Glenneis Kriel
Mbuyelo wa mali wutaya hi nhlayo ya swifuwo leswi xavisiweke, leswinga hlohleteriwaka hi nhlayo ya swingulbyana leswi tswariweke, nhlayo ya leswi lumuriweke xikan’we na nhlayo ya swiharhi loswi lovaka swinga se xavisiwa. Nhlayo ya swingulubyana leswivaka kona na leswi lumuriwaka hi nguluve yin’we swiya hi muxaka wa tinguluve leti fuyiwaka, hambi loko kuriku tinguluve ti phameriwa kahle xikan’we na xiyimo xa mafuwelo.
Kuya hi Modern Pig Production, nhlayo yale xikarhi ya sayizi ya swingulubyana yikwalomu ka 11 kuya eka 12 wa swingulubyana, laha leti tswalaka ngopfu tivaka kwalomu ka 28 wa swingulubyana hi nguluve hi lembe e Afrika Dzonga. Kuhlawula muxaka wa kahle ku andzisa swinga pfuna swinene eka kutlakusa nhlayo ya swingulubyana leswi fuyiwaka xikan’we na leswi lumuriwaka na ntiko wa swingulubyana loko switswariwa.

Translated by Ike Ngobeni