Lapeng le Dr Peter Magubane

© David Meyer-Gollan

Mosebetsi wa Bophelo

Phaposing ya ho phomolola e nang le pitsa ya lejwe le phatsimang le patsi e betlileweng. Khoneng mola ke seyalemoya sa kgale se bapalang dikgatiso mme se dutse ka motlotlo haufi le setshwantsho sa hae se mmala o motsho le o mosweu moo a entseng e ka o letsa trompeta.

Ka morao katiba ya peipi, motjha wa Sophiatowm a botseng haholo ebile shapa moemo. Ha a dutse ka pele ho fesetere, kganya e kgantshitse letshwao la moriri o mosweu la Dr Magubane. Seo re seng re setse ka sona ke mesebetsi ya bophelo eo o kekeng wa e arola le diketso tsa histori ya Afrika Borwa ya hofeta dilemo tse leshome.

Ho tlowa mokganning ho ya ho raditshwantsho wa moqolotsi

Sophiatown ka 1995, ke Moqebelo bosiu. Bahlankana le barwetsana ba setaele ba tswile, ba apere setaele. Ditopo diterateng tse lerole, mmino o hohelang dishebining tse haufi. Ka hare diletswa tse hatwang ka leoto tsa saxophone mme batho ba tletse.

Morao khoneng monna ya bohehang, ya nang le dilemo tse 23 o ntse a buwa le motswalle wa hae a letsang teramo ka diletswa tse ntjha, Themba “setsebi sa sekgowa” le Bob Gosani “raditshwantso ya bohlale”.

Nakong e ka tlase ho selemo feela Peter o ne a se a iketseditse tsela dipampiring ka ho tlowa hoba mokganni hoya ho raditshwantsho wa moqolotsi. Boraro bona ke bobong ba dinaledi tse hlahang le ho holela Sophiatown. Ha ba bang ba ikgethetse polotiki ho lwantsha kgethollo yena o kgethile Khemera, o a hlalosa. ‘ke ne batla ho bokelletsa tsa bophelo ba MaAfrika Borwa ba batsho ka nako eo. Ke se ntshusumeleditseng ditshwantshong’.

Peter wa morao ka 1955 o ne a sa tsebe hore dilemo tse ka pele di mo tshwaretse eng. Sophiatown ka letsatsi leo, ha Peter a kganna ho ya Soweto, o hopola bongwaneng ba hae ha a ntse a hola seterateng. Ntlo ya mmaeneng toropong e tsofetseng, e hauweng ho fedisa Sophiatown bakeng sa toropo ya makgowa, e emeng mobung o tletseng histori.

Ho boima ho nahana ka matsatsing ao boima, a tswetseng bahale ba tshwanang le Peter. Diterata tseo di tletse ka mehopolo ya boshanyana ba bona, khemera ya pele eo ntate wa hae a neng a mofa yona, lerato la mme wa hae le taolo a neng a na le yona, mofuthu oo lelapa le neng le na le ona, ho hlajwa ka thipa ka tsatsing le leng re ntse re bapala.