Ukutlhogonyelwa Kwefarigi Esikazi kanye Nabemntwana Bayo

©Glenneis Kriel
Ifarigi edala inemfuneko ezihlukahlukeneko kinalezo ezimunyako kanye nalezo ezisakhulako begodu kufanele kutjhejwe bona inthogeko zazo ezikhethekileko zezindlu, ukuphiwa ukudla kanye nevikeleko emalwelweni iyazitholola.

Izinto Ezitlhogwa Yifarigi Esikazi Emithi

Ifarigi esikazi ayitlhogi izinto ezinengi nayizithweleko (ekubizwa bona yifarigi eyomileko ebubulweni) kodwana isesenazo izinto ezifunako.
Ifarigi esikazi emithi itlhoga ezinye iimfarigi ezisikazi begodu itlhoga ukuvikelwa elangeni elitjhisako, emoyeni omakhaza kanye nezulwini.
Itlhoga indawo eyaneleko yokobana ikhambakhambe irhone ukuziphatha njengefarigi. Emihlambini eminengi emincani abasebenzisi amakhreyidi wokubeka iimfarigi ezimithi ezisikazi. Abanye abafuyi bavalela iimfarigi zabo ezisikazi iimvekana kwaphela ngemva kokobana zihlangene neziduna ngokomseme ukwelapha imiraro kanye nokuqala ifarigi esikazi leyo ngemva kwemveke ezintathu ihlangane neduna ukobana imithi na.
Ifarigi esikazi emithi itlhoga ukudla okwaneleko kodwana okungasi kunengi khulu. Ukudla okungaba yi-2 ukuya ku-3 kg lilanga nazo zoke iintlabagelo ezitlhogakalako ekubalwa ukudla okunezinga eliphezulu lomthiya elifana ne-bran, hay, ukudla okuhlaza (nange kukhona) okunamaprotheyini ayi-12%. Zoke iindawo lapha kugayelwa khona utjwala ziyarhona ukuphana ngokudla kwemfarigi nanyana namaphaladi begodu lokhu kunganela ukudliwa yifarigi esikazi ukulinganiswa kwakho okuvela emkhiqizweni okusenthakweni.
Tjhetjha: Ungaziphi ukudla okunukako nanyana okunesikghoro khulukhulu inyama. Inyama irhatjha amalwelwe athathelanako.
Beka amarekhodi weveke yokugcina yangaphambi kokobana ibelethe, yifudusele ehogweni lapha izokuhlala khona iyodwa nayibelethako. Indlu leyo ikhreyidi, nanyana umthunzi loyo kufanele bona uvaleke phezulu, iimfarigi zingarhoni ukuphuma, uhlwengeke ube nemibhede eminengi lapha ezorhona ukulala khona.

Izinto Ezitlhogwa Yifarigi Esandu Kubelethwa

©National Pork Board, USA
Kuqakathekile bona wazi bona azinga womtjhiso kanye netlhogakalo yebhoduluko yefarigi esikazi kanye nabentwabayo ziyahluka.
Ifarigi esikazi ithanda indawo epholileko, kodwana abentwabayo batlhoga indawo efuthumeleko. Kuhle bona amaputwana uwafakele indlu efuthumeleko encani efana nendlu yenja enesivalo esiphumako ekuze urrhone ukuyihlanza kanye nokuzigada begodu urhone nokususa izinto zokulala ezimanzi nezinukako. Izinto zokulala ezihle zinsalela eziphuma nakusarhwa umuthi we-pine. Vala umnyango ukuze kungene amaputwana kungasi unina; khulukhulu lokha nawupha amaputwana ukudla kwawo okubizako.
Ifarigi esikazi ngaphandle kwalokha ibekwe ekhreyidini ezokubelethela kilo izokulala phezu kwabantwababo abamunya kabuthaka bese bayafa ngebanga lokobana ibapitjizile.
Ifarigi esikazi itlhoga amanzi ahlwengekileko ngaso soke isikhathi. Amaputwanayo azokuthoma ukusela amanzi ukujamiselela ibisi elibuya kumamawo lokha nasele anobudala bemveke ezimbalwa.
Ngemva kokobana ifarigi esikazi ibelethe abentwabayo itlhoga ukudla okuregileko lokha nayikhiqiza ibisi. Kuhle kobana uphe iimfarigi ezimunyako ukudla kwazo begodu okunengi i-6kg qobe lilanga angayiqeda. Ifarigi emunyisako akukafaneli bona ilambe. Yiphe ukudla kathathu ngelanga qobe ngelanga ukukhandela ukuyipha khulu ukudla.
Amaputwana azokuthoma ukudla ukudla kwakamamawo ukusukela lokha nakaneveke yinye ubudala kodwana angeze arhona ukukugwinya. Kuncono bona uziphe ukudla okulingana iimfarigi ezilisiswa ukumunya ukusukela emalangeni alisumi ngaphambi kokobana uzilisise begodu uziphe ukudla okungaba yi-250 g (okusilinganiso esiyikopi letiye) amalanga angaba mahlanu, kungezelele qobe lilanga kuze kufikele lapha amathumbazo alungele ukugaya ukudla okomileko.

Izinto Ezitlhogwa Yifarigi Eduna

©Dr Jim Robinson
Ifarigi eduna ngesinye isikhathi ibizwa bona sinlwane esinganakwa khulu eplasini nanyana isabalalisa incenye yamasotja. Izinto ezitlhogwa yifarigi eduna zilula:
Itlhoga isibaya sayo sefarigi eduna ezosisebenzisa nayiya emsemeni nesikazi. Ngaso soke iskhathi letha ifarigi esikazi kweduna ubeke amarekhodi wokobana ukwenzile lokho.
Lokha nayisakwenza lokho ingahlala nezinye iimfarigi ezingasimithi-ukuba khona kwazo kuletha inzuzo. Izokurhona nokubona iimfarigi ezisikazi ezirhalela ukuya emsemeni ezipholojileko nazo iye nazo emsemeni. Nalapho beka amarekhodi.
Eskhathini esinengi iimfarigi eziduna zivunyelwe ukuba yincenye yomhlambi. Ukuya emsemeni nemfarigi ezisikazi esirhalelako kuzokwenzeka ngokwemvelo. Lokhu kungaba nomthelela mamba. Umfuyi wemfarigi angeze azi bona ngiyi ifarigi esikazi emithi nokobana imithe nini begodu yamithiswa ngiyiphi ifarigi eduna (nange kunezinengi). Okunye, ilanga ekulindelwe ngalo bona ibelethe ngeze yaziwa, okuzokwenza bona kube budisi ukuhlela.
Mange kunemfarigi eziduna ezinengi emhlambini, zingalwa zibange ubungwenya. Ethumbako ngeze yaba nomkhawulo wokobana iya amahlandla ayingakhi emsemeni nezisikazi. Lokhu kungarholela ekutheni idinwe, ingasavundi, nanyana kungarholela emfarigini ezisikazi ezilimeleko.
Ifarigi eduna itlhoga ukwelatjhelwa ubulwelwe be-mange ngaso soke isikhathi ngombana ngiyo evamise ukuburhatjha emhlambini woke. Ubulwelobu buthathelana ngomseme lokha ifarigi eduna iya emsemeni nesikazi okuthatha imizuzu eyi-6 ukuya kweyi-15.
Phungula ukupha iimfarigi eziduna ukudla khulu ukukhandela bona zinganoni khulu, zivilaphe zingasarhoni ukumithisa nanyana zithome ukutlhorisa ezinye. Iratjhiyo yayo kanye nomthamo eziwudlako kufanele ulingane newemfarigi ezisikazi ezingakazithwali.

Translated by Busisiwe Prudance Skhosana