Maanda a dzi Tshaka
Musi vhathu vha vha tshena vha tshi thoma u dzhenisa mulayo wavho kha vhathu vha vha Tsonga, maanda a mahosi o mbo di tsela fhasi. Nga vho 1920 vhatshena vhanzhi vha kona u vhona vhundeme ha mahosi nga mulandu wa zwa polotiki zwe zwa vha zwi sina ndila.
Vha vhona zwithu zwa dzi tshaka hu zwithu zwa mupo hayani nga u dala ha vhathu vha African vha tshi khou dala vha tshi ya he vhatshena vha vha vha tshi dzula fhethu hune ha vha ha vhudi. Vhuimo ha mahosi ha thoma u khwatha nga vho 1920 zwe zwa do dzhia minwaha ya 30, maanda a vhushaka, a thoma u kondisela vha Bantustan.
Uya nga ha sialala khosi na khoro yayo ndi vhone vhane vha vha vho amba dzi fhele vha kha di vha zwipida zwa ndeme kha u vhusa zwigwada zwa ma Tsonga. Vhuhosi vhu tou bebelwa nahone vhu ya kha nwana muhulwane wa mudini kha muta muhulwane. Khosi nntswa i fanela u tendiwa nga khoro ya musanda na vha muta vho kwamiwa. Arali atshi kha di vha mutuku musi khotsiawe vha tshi lovha, murathu wa khotsi awe uya vha khotsi pfareli. Kale khosi yo vha i tshi vha ina maanda o khetheaho.
Ndi ene o no tea u kovhela vhathu shango na u kona u tenda u ima ha dzi ngoma dzothe, mishumo ya u kana na zwa u tshinela mvula; ho vha hu ene o no dzhia tsheo zwi tshi da kha nndwa na zwa vhusole o vha atshi dovha avha na vhudifhinduleli kha u lavhelesa zwigwada, na u tandulula mathada vhukati ha vhadzulapo.
Ho vha hu tshi vha na vhathu vhane vha vha thusa vhane vha vha na minwe mishumo yo khetheaho. Namusi mahosi aya hola kha u thogemela vhathu vhavho. Vha ya kona u badelwa muthelo na u kona u vhona uri huna madi kha shango na u fhatiwa ha zwikolo. Vha isa phanda na u ita mushumo muhulwane sa zwipida zwa musanda, na u talula zwine zwa thusa kha vhathu uri vha di divhe na zwine zwa kwama mahayani.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe