Nine-awned Grass

© N.Juergens

Dzina

Nine-awned Grass

Dzina ḽa tshi Latin

Enneapogon cenchroides

Mushumo

Ndi hatsi ḽine ḽa vha ḽi denya ḽi wanala fhethu ho tsitsikanaho maḓakani nga maanḓa nga murahu ha musi ho vha na gomelelo kana ḽo kaṋeswa. ndi hatsi ḽine la vha na vhuṱhogwa nga maanḓa ḽi ya kona na u tsireledza ḓaka ḽine ḽa limiwa.

Ṱhaluso

Ḽo lapfa 1m. Maṱari na ṱhodzi o kuvhatedzwa nga mavhudzi ano suvhelela. Musi ḽo no hula tshoṱhe ḽiita ḓaka ḽa vha na mavhudzi ḽa vha na ṱhodzi ine ya ṱhavha iya vha yo vulea kana yo valea.

Nḓowelo

Hatsi heḽi ḽi hula fhethu hune ha vha uri hu ya limiwa ḽi ya wanala na magondoni. Ḽihulesa fhethu hune havha na muṱavha na thongwana na hone ḽo ḓalesa mopane na fhethu hune havha na matombo maṱuku.

Maluvha

Nyendavhusiku- Shundunthule.

Mawanwa

Ḽi wanala vhukovhela ha Sahari, ubva Sudan hune ha vha vhukovhela kha Afrika Tshipembe. Ndi hatsi ḽine ḽa vha ḽa vhuṱhogwa ḽi ya thivhela u phaḓalala ha mavu kha zwipiḓa zwinzhi zwa shango. Ḽihula u ṱavhanya fhethu hune ha vha uri hu ya limiwa, ḽi ya hula na fhethu hune ha vha na gomelelo.